Бадиий асар концептосфераси ва асосий концептларнинг таржимада қайта яратилиши (Харуки Мураками асарлари мисолида)
Ushbu dissertatsiya avtoreferati O'zbekiston Respublikasi Samarqand davlat chet tillar instituti huzuridagi ilmiy daraja beruvchi kengash tomonidan 2020 yilda taqdim etilgan bo'lib, Unda Amanullaeva Kamola Muminovna tomonidan bajarilgan «Badiey asar konsepsferasi va asosiy kontseptlarning tarjimada qayta yaratilishi (Xaruki Murakami asarlari misolida)» mavzusidagi nomzodlik dissertatsiyasining asosiy yo'nalishlari, xulosalari va ilmiy yangiliklari bayon etilgan. Tadqiqotda Xaruki Murakamining asarlaridagi milliy-madaniy kontseptlarning badiiy kontseptlarga aylanishi va ularning rus tiliga tarjimasi tadqiq etilgan. Dissertatsiya lingvokognitiv, lingvomadaniy, postmodernizm kabi zamonaviy yo'nalishlar asosida yozilgan bo'lib, unda «boshlang'ich kontsept», «madaniy kontsept», «badiiy kontsept» kabi tushunchalarning mohiyati ochib berilgan. Tadqiqot ishining natijalari tilshunoslik va adabiyotshunoslik fanlari uchun muhim ahamiyatga ega.
Asosiy mavzular
- Dissertatsiyaning dolzarbligi va vazifalari: Zamonaviy filologiya fanlarida badiiy asarlarni tahlil qilishda yangi metodologik yondashuvlar zarurligi, milliy madaniyat, tarix, urf-odatlar va qadriyatlarning o'ziga xosligiga asoslanish, badiiy asarlar tahlilida kognitiv va kontseptual yondashuvlarning muhimligi bayon etiladi. Tadqiqotning asosiy vazifasi Haruki Murakamining ijodiy faoliyatini o'rganish, milliy va individual konsepsferalarning aloqadorligini aniqlash hamda ularning tarjimadagi aksini tadqiq etishdan iborat.
- Badiey kontsept va uning tarkibiy qismlarining tadqiqi: Badiey kontseptning kognitiv poetika va adabiyotshunoslik nuqtai nazaridan tasvirlanishi, uning «adabiyotning «mikromodeli»» sifatida belgilanishi, Haruki Murakamining ijodidagi aksiyologik va semantik ahamiyatga ega bo'lgan asosiy kontseptlarning aniqlanishi, milliy xususiyatli kontseptlarning transformatsiyasini tahlil qilinishi, ularning konsepsferalarning umumiy modeli va segmentlariga ajratilishi hamda bu kontseptlarning o'zaro ta'sir mexanizmlari tadqiq etiladi.
- Tarjimadagi kontseptlarning aks etish usullari: Haruki Murakamining «boshlang'ich kontseptlari»ning o'zbek va rus tillariga tarjima qilinishidagi lingvistik va milliy xususiyatlari, ularning tarjimadagi aks etish usullari, «o'ziga xoslik», «bo'shliq», «kokoro», «sinsin» kabi kontseptlarning rus tiliga tarjima qilingan variantlarida semantik va konseptual o'zgarishlar tahlil etiladi. Shuningdek, tarjima jarayonida badiiy kontseptlarning qayta yaratilishidagi uslubiy va lingvistik jihatlar ko'rib chiqiladi.