O'zbek dostonchilik san'atining yoshlar tarbiyasida tutgan o'rni
Ushbu dissertatsiya Oʻzbek dostonchilik san'atining yoshlar tarbiyasidagi oʻrni mavzusini atroflicha o'rganadi. Unda dostonchilik san'atining kelib chiqishi, rivojlanishi, mashhur maktablari, turli janrlari, ashula va cholg'u musiqalari hamda ularning oʻzbek yoshlarining ma'naviy-axloqiy tarbiyasiga ta'siri atroflicha tahlil qilingan. Tadqiqotda dostonlarning tarbiyaviy ahamiyati, axloqiy fazilatlarni shakllantirishdagi roli, shuningdek, ijobiy va salbiy fazilatlar ijodiy hamda ilmiy jihatdan tahlil qilingan. Pedagogik eksperiment yakunlari va ularning natijalari ham keltirilgan. Xulosa qismida esa o'zbek dostonlarining milliy tarbiyadagi oʻrni va ahamiyati ta'kidlangan.
Asosiy mavzular
- Dostonchilik san'atining rivojlanish jarayonlari: Ushbu bo'limda dostonchilik san'atining kelib chiqishi, qadimgi davrlardan hozirgi kungacha rivojlanish bosqichlari, turli afsonalar, mifologiya bilan bog'liqligi, dostonchilikning turli shakllari va uslublari, ijrochilar (baxshi, o'zan, jirov, oshiq) hamda ularning ijrochilik an'analari haqida ma'lumot berilgan.
- Oʻzbekiston hududidagi dostonchilik yoʻnalishlari va maktablari: Bu qismda O'zbekiston hududidagi turli dostonchilik yo'nalishlari, maktablari, ularning o'ziga xos xususiyatlari, mashhur vakillari va markazlari haqida ma'lumotlar keltirilgan. Jumladan, Samarqand-Bulung'ur, Qo'rg'on qishloq, Qashqadaryo-Shahrisabz, Surxon-Sherobod, Xorazm kabi maktablar va ularning ijodiy yo'nalishlari haqida so'z yuritilgan.
- Doston nomalari asosida bastalangan ashula va cholgʻu musiqalari: Bu bo'limda doston nomalaridan olingan ashula va cholg'u musiqalariga bag'ishlangan. Xususan, mumtoz ijrochilar tomonidan yaratilgan mashhur ashulalar, ularning dostonlar bilan bog'liqligi, musiqa janrlari va uslublari haqida ma'lumot berilgan.
- Dostonchilik san'ati vositasida oʻquvchi-yoshlarni tarbiyalashning mazmuni, shakli, vosita va metodlari: Ushbu bobda dostonlarning tarbiyaviy ahamiyati, ezgulik, ozodlik, vatanparvarlik, qahramonlik kabi milliy g'oyalarni yoshlarga singdirishdagi roli, dostonlardagi ijobiy va salbiy fazilatlarni tahlil qilish, o'quvchi-yoshlarda milliy axloqiy qadriyatlarni shakllantirish bo'yicha maxsus metodikalar ishlab chiqish va ularning natijalari haqida so'z yuritilgan.
- Yoshlar tarbiyasida dostonchilik san'atining o'rni: Dostonlarning yoshlar tarbiyasidagi oʻrni, ularda milliy qadriyatlarni singdirish, axloqiy fazilatlarni shakllantirish, vatanparvarlik, do'stlik, halollik kabi insoniy fazilatlarni yoshlarga oʻrgatishdagi roli keng yoritilgan. Jumladan, «Alpomish», «Yakka Ahmad», «Rustamxon» kabi dostonlar misolida bu masala atroflicha tahlil qilingan.