Морфологик воситаларнинг прагматик аспекти
Ushbu dissertatsiya avtoreferati O‘zbekiston Respublikasi Qoqon davlat pedagogika institutida tayyorlangan. Unda tilning morfologik vositalarining pragmatik jihatlari tadqiq etiladi. Tadqiqotning asosiy maqsadi tilning morfologik strukturasi jarayonidagi o‘rni, fe’l turkumining turli kategoriyalari orqali uning ishlash tabiatini ochish, pragmatizmning universal nutq hodisasi ekanligini ko‘rsatishdan iborat. Tadqiqotda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining tegishli farmonlari va qarorlariga amal qilishga urg‘u berilgan.
Asosiy mavzular
- Tadqiqot mavzusining dolzarbligi va zarurati: O‘zbek tilshunosligida morfologik vositalarning pragmatik jihatdan tahlili dolzarb muammo hisoblanadi. Chunki tilning morfologik sathida pragmatik tushunchalarning aks etishi, nutq jarayonida ularning qo‘llanilishi tadqiq etilmagan. Bu dissertatsiya ushbu bo‘shliqni to‘ldirishga qaratilgan.
- Tadqiqotning maqsadi va vazifalari: Tadqiqot maqsadi tilning morfologik strukturasida pragmatik jarayonning o‘rnini belgilash, fe’l turkumining kategoriyalari orqali uning ishlashini ochib berish va pragmatizmning universal hodisa ekanligini ko‘rsatishdan iborat. Vazifalari esa o‘zbek tilida fe’llarning pragmatik jihatlarini tadqiq qilish, ularning nutqdagi o‘rni va vazifasini aniqlashdan iborat.
- Tadqiqotning ilmiy yangiligi va amaliy natijalari: Dissertatsiyada O‘zbek tili morfologiyasining pragmatik jihatlari ilk bor tadqiq etilgan. Tadqiqot natijalari o‘zbek tili o‘qitishning nazariy va amaliy jihatlariga foyda keltirishi ta’kidlangan.
- Tadqiqotning asosiy bo‘limlari: Dissertatsiya uchta asosiy bo‘limdan iborat bo‘lib, ularda «Pragmatika — tilshunoslikning yangi bosqichi», «Fe’llarga pragmatik yondashuv» hamda «Pragmatik ma’nolar» mavzulari tadqiq etilgan.