Тритерпен кислоталарининг (глицирризин, глициррет) янги ҳосилалари синтези ва биологик фаоллиги
Ushbu avtoreferat R.S. Esanovning kimyo fanlari bo'yicha falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasiga bag'ishlangan bo'lib, unda glitsirrizin va glitsirret kislotalarining yangi hosilalari sintezi va ularning biologik faolligi tadqiq qilingan. Tadqiqotda triterpen kislotalarining turli kimyoviy modifikatsiyalari orqali yangi moddalar sintez qilinib, ularning tuzilishi va biologik faolligi o'rganilgan. Supramolekulyar komplekslar, tuzlar va amidlarning sintez qilinishi hamda ularning farmakologik xususiyatlari aniqlangan. Tadqiqot natijalari tibbiyot va qishloq xo'jaligi uchun yangi samarali dori vositalari yaratishda muhim ahamiyat kasb etadi.
Asosiy mavzular
- Triterpen kislotalarining yangi hosilalari va ularning biologik faolligi: Glitsirrizin va glitsirret kislotalarining kimyoviy modifikatsiyalari asosida yangi hosilalari (amidlar, komplekslar, tuzlar) sintez qilingan. Ushbu moddalarning tuzilishi fizik-kimyoviy va spektroskopik usullar yordamida o'rganilgan va ularning antibakterial, antigribok, antioksidant, yallig'lanishga qarshi va immunomodulyator ta'sirlari tadqiq qilingan.
- Supramolekulyar komplekslarning sintezi va tadqiqi: Glitsirrizin va uning monoadmiat tuzi (MASGA) hamda glitsirret kislotasining turli aromatik va geterotsiklik aminlar, shuningdek, kaliy xlorid bilan supramolekulyar komplekslari sintez qilingan. Ushbu komplekslarning tuzilishi, barqarorligi va erkin energiya qiymatlari aniqlangan. Ularning suvli eritmalardagi gidrodinamik xususiyatlari ham o'rganilgan.
- 3-O-ATSGLKning yangi amidlari va ularning biologik faolligi: 3-O-ATSGLK ning turli geterotsiklik aminlar bilan 14 ta yangi amidlari sintez qilingan. Ushbu amidlarning tuzilishi va biologik faolligi o'rganilgan. Ularning yallig'lanishga qarshi va immunomodulyator ta'sirlari aniqlangan, shu bilan birga, ba'zi amidlar yuzaki jarohatlar va saraton hujayralariga qarshi samaradorlik ko'rsatgan.