Средства речевой выразительности в текстах СМИ
Ushbu dissertatsiya ishi O‘zbekiston Respublikasi Oliy va O‘rta Maxsus Ta’lim Vazirligi, O‘zbek Davlat Jahon Tillari Universiteti tadqiqotlari asosida tayyorlangan bo‘lib, unda OAV matnlarida nutqiy ifodaning vositalari, ularning joylashuvi va funksional xususiyatlari tadqiq etilgan. Tadqiqotning asosiy maqsadi – OAV matnlarida qo‘llaniladigan obrazli vositalarni lingvistik hamda kommunikativ-pragmatik jihatdan kompleks o‘rganishdan iborat. Ishda modalizm, uning semantik asoslari, rus tilida subyektiv modalizmni amalga oshirish usullari, publitsistik uslubning o‘ziga xos xususiyatlari, gazeta nutqining o‘ziga xos jihatlari va undagi eng ko‘p qo‘llaniladigan obrazli vositalarning subyektiv modalizmning ifodachisi sifatida ahamiyati ko‘rib chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Modalizmning nazariy asoslari: Tadqiqotning birinchi bobida modalizm kategoriyasining lingvistik tadqiqotlari, uning nazariy jihatlari, subyektiv va obyektiv modalizmning mohiyati hamda rus tilida ularning ifodalanish usullari haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, o‘zbek va Yevropa lingvistikasidagi modalizmga oid qarashlar solishtirilgan.
- Gazeta-publitsistik uslubining umumiy tavsifi: Ikkinchi bobda publitsistik uslubning o‘ziga xos xususiyatlari, jumladan, uning informativ va ta’sirchan funksiyalari, matnning ijtimoiy mohiyati ochib berilgan. Gazeta nutqining o‘ziga xos jihatlari, unda qo‘llaniladigan leksik va sintaktik vositalar, ekspressivlikning ahamiyati tahlil qilingan.
- Gazeta matnida nutqiy ifodaning vositalari: tipologiya va funksional realizatsiya: Uchinchi bobda gazeta matnlarida qo‘llaniladigan obrazli vositalar, jumladan, trop va figurativ nutq vositalarining tipologiyasi va funksional xususiyatlari o‘rganilgan. Metafora, metonimiya, sinekdoha, iroiya, ritorik savollar va boshqa vositalarning qo‘llanilish o‘rinlari va ularning ta’sirchanlikdagi roli ko‘rsatib berilgan.