Qaraqalpaqstan tariyxínan derekler
Ushbu kitob Qoraqalpoq xalqining XVII-XIX asrlardagi tarixiy davrlarini Rossiyalik elchilar va sayohatchilarning ma'lumotlari asosida yoritadi. Unda ushbu davrdagi qoraqalpoqlarning ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy va madaniy hayoti, urug' - qabila tuzilishi, etnografiyasi, geografik joylashuvi, migratsiya jarayonlari va boshqa ko'plab tarixiy ma'lumotlar o'rin olgan. Kitobda ayniqsa, XIX asrda Rossiya imperiyasining O'rta Osiyo xonliklariga nisbatan olib borgan siyosati va uning natijasida yuz bergan tarixiy voqealar batafsil yoritilgan. Shuningdek, Rossiya imperiyasi tomonidan olib borilgan tadqiqotlar, ekspeditsiyalar va ularning xulosalari ham keltirilgan. Kitobda Qoraqalpoq xalqi tarixini o'rganishda rus sayohatchilari va olimlarining o'rni alohida ta'kidlangan va ularning ilmiy ishlari asosida ma'lumotlar berilgan.
Asosiy mavzular
- Kirisiw: Qaraqalpaq xalqınıń bay ótmish tariyxı, joqarı mádeniyatı hám kórkem óneri, mánawiyatın, qońsı xalıqlar menen tariyxıy hám mádeniy baylanısların hár tárepleme úyreniw watanımız tariyxınıń aktual mashqalarınan biri esaplanadı. Búgingi kúnde watanımızda barlıq millet hám xalıqlarǵa óz mádeniyatın úgit násiyatlaw hám de tariyxın úyreniw ushın keń imkaniyatlar jaratılǵan.
- XVII-XIX ásirlerdegi Rossiyalı elshi hám sayaxatshılardıń qaraqalpaqlar haqqındaǵı maǵlıwmatları: Kitobning ushbu bo'limida Rossiyalik elchilar, sayohatchilar, harbiy xizmatchilar va boshqa xorijlik tadqiqotchilarning O'rta Osiyo, xususan, Qoraqalpog'iston haqida yozgan asarlari tahlil qilinadi. Bu ma'lumotlar XVII-XIX asrlarda Qoraqalpoq xalqining ijtimoiy-siyosiy hayoti, urug'-aymoq tuzilishi, madaniyati, turmush tarzi, iqtisodiyoti va boshqa jihatlari haqida qimmatli ma'lumotlar beradi.
- Rossiyalı mámileketlik isker hám tariyxshılardıń qaraqalpaqlar haqqındaǵı maǵlıwmatları: Ushbu bo'limda Rossiya imperiyasi davrida faoliyat ko'rsatgan davlat arboblari va tarixchilari tomonidan Qoraqalpok xalqi haqida yozilgan ilmiy va tarixiy asarlar tahlil etiladi. Ularning asarlarida Qoraqalpok xalqining ijtimoiy-iqtisodiy ahvoli, madaniy merosi, Rossiya bilan aloqalari va boshqa tarixiy ma'lumotlar o'rin olgan.
- Patsha Rossiyasınıń koloniyashılıq dáwirdegi tariyxıy-etnografiyalıq izertlewleri: Bu bo'limda Rossiya imperiyasi tomonidan O'rta Osiyo, jumladan, Qoraqalpoqistonning tarixiy-etnografik jihatlarini o'rganish maqsadida olib borilgan ekspeditsiyalar, tadqiqotlar va ularning natijalari haqida ma'lumot beriladi. Xususan, Rossiya ekspeditsiyalarining xulosalari va ularning Qoraqalpoq xalqining turmush tarzi, madaniyati haqida qoldirgan boy ma'lumotlari tahlil qilinadi.
- Juwmaqlaw: Xalqimiz tarixini o'rganishda yozma manbalarning ahamiyati katta. Qoraqalpoq xalqining XVII-XIX asrlardagi tarixi, madaniyati va ijtimoiy-siyosiy hayoti haqida ko'plab qimmatli ma'lumotlar rus elchilari, sayohatchilari, harbiy xizmatchilari va tadqiqotchilarning asarlarida saqlangan. Bu davrdagi murakkab ijtimoiy-siyosiy voqealar, urushlar, migratsiyalar va tarixiy jarayonlar Qoraqalpoq xalqining o'ziga xos milliy madaniyatini shakllantirishda muhim rol o'ynagan.
- Atamalardíń túsindirme sózligi: Kitobda ishlatilgan tarixiy va geografik atamalarning qisqacha izohli ro'yxati keltirilgan bo'lib, ular o'quvchiga kitobni yaxshiroq tushunishga yordam beradi.
- Paydalanılǵan ádebiyatlar: Kitobni tayyorlashda foydalanilgan ilmiy adabiyotlar, arxiv hujjatlari va boshqa manbalarning to'liq ro'yxati keltirilgan.