Демократик жамиятда «Инсон тараққиёти» концепциясининг ижтимоий- фалсафий таҳлили
Ushbu dissertatsiya O'zbekiston Milliy universiteti huzuridagi ilmiy kengash tomonidan ko'rib chiqilgan va 09.00.04 - Ijtimoiy falsafa ixtisosligi bo'yicha falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini olish uchun tayyorlangan. Tadqiqotning asosiy maqsadi
Asosiy mavzular
- Kirish: Ushbu qismda dissertatsiyaning dolzarbligi va zarurati, uni tayyorlashning maqsad va vazifalari, obyekti, predmeti, usullari, ilmiy yangiligi, amaliy natijalari, ishonchliligi, ilmiy-amaliy ahamiyati, amalga oshirilishi, tasdiqlanishi va chop etilgan ilmiy ishlar haqida ma'lumot beriladi. Shu bilan birga, mavzuning ilmiy-tadqiqot rejalari bilan bog'liqligi va dissertatsiyaning tuzilishi hamda hajmi keltirilgan. Ushbu qismida O'zbekistonning ijtimoiy va siyosiy hayotiga oid qator qonun hujjatlari, davlat dasturlari, prezident farmonlari hamda ilmiy-nazariy manbalar tahlil etilgan. Mavzuning dolzarbligi shundaki, O'zbekistonda "Inson taraqqiyoti" konsepsiyasining ijtimoiy-falsafiy jihatlarini tahlil qilish va uni rivojlantirish bo'yicha takliflar ishlab chiqish hozirgi davr uchun dolzarb masala hisoblanadi.
- 1-bob. "Inson taraqqiyoti" konsepsiyasining ilmiy-falsafiy tahlili: Ushbu bobda "Inson taraqqiyoti" konsepsiyasining mohiyati, inson kapitali va BMTning "Barqaror rivojlanish maqsadlari" ning ahamiyati ilmiy-falsafiy jihatdan o'rganilgan. Sharq va G'arb falsafasi, falsafiy kategoriyalar asosida inson taraqqiyoti tasniflangan. Jumladan, Aristotel, Abu Ali ibn Sino, Gari Bekker, Artur Lyuis kabi dunyodagi taniqli falsafachilarning inson taraqqiyoti haqidagi qarashlari tahlil qilingan. Xususan, muallif inson taraqqiyotining asosiy omili sifatida insonni, uning huquq va erkinliklarini, jamiyatdagi ijtimoiy barqarorlikni ko'rsatib o'tgan. Shuningdek, inson taraqqiyotining rivojlanishiga ta'sir ko'rsatuvchi ijobiy va salbiy omillar ham tahlil etilgan.
- 2-bob. "Inson taraqqiyoti" konsepsiyasini amalga oshirish mexanizmlari: Bu bobda "Inson taraqqiyoti" konsepsiyasini amalga oshirish mexanizmlari, xususan, fuqarolik jamiyati institutlarining roli, jamiyat barqarorligi, inson taraqqiyotining ijtimoiy-falsafiy jihatlari ilmiy-nazariy jihatdan o'rganilgan. O'zbekiston sharoitida fuqarolik jamiyatining roli, davlat boshqaruvida fuqarolarning o'rni, milliy qonunchilikning rivojlanishi va uning inson taraqqiyotiga ta'siri tahlil etilgan. Shuningdek, xorijiy mamlakatlardagi tajribalar tahlili asosida O'zbekistonda fuqarolik jamiyati institutlarining faoliyatini takomillashtirish bo'yicha takliflar berilgan.
- 3-bob. O'zbekistonda "inson taraqqiyoti" konsepsiyasining ijtimoiy-siyosiy ahamiyati: Ushbu bobda O'zbekistonning Harakatlar strategiyasi, qabul qilingan qonunlar, davlat dasturlari va Prezident qarorlari asosida "Inson taraqqiyoti" konsepsiyasining ijtimoiy-siyosiy ahamiyati, uning yoshlar va jamiyatning siyosiy-ma'naviy dunyoqarashiga ta'siri tahlil etilgan. Zamonaviy iqtisodiy rivojlanishda raqamli iqtisodiyotning o'rni va uning inson taraqqiyotiga ta'siri ham o'rganilgan. Shuningdek, diniy ekstremizmning yoshlar ma'naviyatiga ta'siri va uning oldini olish bo'yicha ilmiy-nazariy xulosalar va tavsiyalar berilgan.
- Xulosa: Dissertatsiyada "Inson taraqqiyoti" konsepsiyasining ijtimoiy-falsafiy tahlili natijasida O'zbekistonda inson taraqqiyotini ta'minlashning muhim jihatlari, uning ijtimoiy va siyosiy omillari, fuqarolarning huquq va erkinliklarini himoya qilish, jamiyatda barqarorlikni ta'minlash bo'yicha ilmiy-nazariy xulosalar va tavsiyalar bayon etilgan. Jumladan, "Inson taraqqiyoti" konsepsiyasining mamlakat strategiyasi ekanligi, fuqarolarning huquq va erkinliklari, burch va mas'uliyatini anglashlari, jamiyat rivojida faol ishtirok etishlari lozimligi ta'kidlangan. Shuningdek, barqaror rivojlanish, taraqqiyotning ijtimoiy-siyosiy omillari va jamiyatda tinchlik-osoyishtalikni ta'minlashning ahamiyati ko'rsatib o'tilgan.