Ўзбекистоннинг ўтмишдаги тасаввуф масканлари – хонақоҳлар архитектурасини ўрганиш ва улардан самарали фойдаланиш асосларини ишлаб чиқиш

Ushbu doktorlik dissertatsiyasi O'zbekiston hududida joylashgan sufiy maskanlari - xonaqohlar arxitekturasini o'rganish, ularning tarixiy rivojlanishi, turli me'moriy yechimlari, tipologiyasi va zamonaviy foydalanish asoslarini ishlab chiqishga bag'ishlangan. Tadqiqotda xonaqohlarning nafaqat me'moriy jihatlari, balki ularning ijtimoiy-madaniy, ma'naviy va falsafiy ahamiyati ham ko'rib chiqilgan. Xonaqohlarning O'zbekistonning moddiy va madaniy merosi sifatida o'rni, ularni saqlash va kelajak avlodlarga yetkazish bo'yicha takliflar berilgan.

Asosiy mavzular

  • Xonaqohlar arxitekturasining shakllanishi va rivojlanishi: O'zbekistonda xonaqohlar arxitekturasining VIII-IX asrlardan boshlab shakllanishi, rivojlanishi, turli davrlarda me'moriy yechimlari, kompozitsiyasi va funksional jihatlari tadqiq qilingan. Xonaqohlarning ijtimoiy hayotdagi o'rni va ularning mahalliy me'moriy an'analar bilan bog'liqligi ochib berilgan.
  • Xonaqohlarning me'moriy tipologiyasi va funksional jihatlari: Xonaqohlar arxitekturasining me'moriy-rejaviy yechimlari (hovlili, hovlili-ayvONLI, peştoqli-gumbazli) hamda ularning funksional tuzilishi (jamoatxona, shayx xonasi, hujralar, oshxona, kutubxona va boshqalar) tahlil qilingan. Xonaqohlarning turli davrlarda shakllanishi va ularning yo'nalishlari (doimiy yashash va ibodat, intellektual va madaniy tadbirlar, ziyoratgohlar, masjidlar) aniqlangan.
  • Xonaqohlardan samarali foydalanish va ularni saqlash: Zamonaviy sharoitda xonaqohlardan samarali foydalanish bo'yicha takliflar ishlab chiqilgan. Xonaqohlarni ta'mirlash, tiklash va ularni madaniy-turizm ob'ektlari sifatida rivojlantirish yo'nalishlari ko'rsatilgan. Xonaqohlarning arxitekturaviy landshaftini shakllantirish bo'yicha tavsiyalar berilgan.