Илк ўрта асрларда Суғдда кечган диний жараёнлар

Ushbu dissertatsiya tadqiqoti ilk o'rta asrlarda Sug'd hududlarida kechgan diniy jarayonlarni o'rganishga bag'ishlangan. Unda Sug'dning ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy, madaniy va diniy hayotini o'rganishda Xitoy manbalari, sayyohlar yozgan xotiralar, ilmiy adabiyotlar, Sug'd yozuvlari va arxeologik materiallar asosiy manbalar sifatida ko'rib chiqilgan. Tadqiqotda zardushtiylik, buddaviylik, mohiylik, xristianlik va islom dinlarining Sug'd hududlarida tarqalishi, rivojlanishi va ularning ijtimoiy hayotga ta'siri, shuningdek, o'sha davrdagi diniy bag'rikenglik va madaniyatlar sintezi masalalari yoritilgan. Tadqiqot natijalari O'zbekistonning ko'p asrlik moddiy va ma'naviy merosini o'rganish, shuningdek, jahon hamjamiyatiga targ'ib qilishda muhim ahamiyatga ega.

Asosiy mavzular

• Kirish: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati. Tadqiqotning respublika fan va texnologiyalari rivojlanishining ustuvor yo'nalishlariga mosligi. Muammoning o'rganilganlik darajasi. Tadqiqotning O'zbekiston Respublikasi fanlar akademiyasi Milliy arxeologiya markazining ilmiy-tadqiqot ishlar rejalari bilan bog'liqligi. Tadqiqotning maqsadi va vazifalari.
• I bob. Sug'd hududlarida kechgan diniy jarayonlarning o'rganilishi (tarixshunoslik va manbashunoslik tahlili): Bu bobda muamologga oid arxeologik va yozma manbalar, shuningdek, ilmiy asarlar tahlil qilingan. Sug'd hududlarida dastlabki diniy qarashlar, zardushtiylik dini, uning tarqalishi va dafn marosimlari o'rganilgan. Shuningdek, buddaviylik, mohiylik, xristianlik dinlarining kirib kelishi va tarqalishi omillari ham tahlil qilingan.
• II bob. Sug'd hududida diniy transformatsiya jarayonlari: Bu bobda ilk o'rta asrlarda Sug'd hududida dastlabki diniy qarashlar, zardushtiylik dinining kirib kelish omillari va dafn marosimlari o'rganilgan. Diniy transformatsiya jarayonlari va uning ijtimoiy hayotga ta'siri tahlil qilingan. Shuningdek, buddaviylik, mohiylik, xristianlik va islom dinlarining Sug'd hududiga kirib kelishi va tarqalishi o'rganilgan.
• III bob. Sug'd hududida dinlar evolyutsiyasi (buddaviylik, mohiylik, xristianlik va islom): Ushbu bobda buddaviylik, mohiylik, xristianlik va islom dinlarining Sug'd hududiga kirib kelish omillari va o'ziga xos xususiyatlari, shuningdek, ularning ijtimoiy hayotga ta'siri o'rganilgan. Qadimiy Sug'dning madaniy-ma'naviy hayotida dinlarning o'rni va ahamiyati tahlil qilingan.
• Xulosa: Tadqiqotning asosiy natijalari va xulosalari keltirilgan. Sug'dning qadimiy va madaniy vohasi, manbalar tahlili, rus mutaxassislarining tadqiqotlari, ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy jihatdan birlashmaganligi, diniy bag'rikenglik va madaniyatlar sintezining muhimligi ta'kidlangan.
• Tavsiyalar: Tadqiqot natijalarini o'quv qo'llanmalar yaratishda, teleko'rsatuvlar tayyorlashda, elektron kataloglar tuzishda va xalqaro loyihalarni amalga oshirishda foydalanish bo'yicha tavsiyalar berilgan.