“Юсуф ва Зулайхо” туркумидаги достонларнинг қиёсий-матний тадқиқи

Ushbu dissertatsiya YUSUF va ZULEYXA dostoni siklining qiyosiy-matniy tahliliga bag'ishlangan bo'lib, unda ushbu sikldagi dostonlarning genezisi, rivojlanishi, matnning paydo bo'lishi va uning nazariy jihatlari o'rganilgan. Tadqiqotda qo'lyozma va chop etilgan manbalar tahlil qilingan, ularning matniy variativligi, qiyosiy-matniy xususiyatlari, obrazlar tizimi va poetikasi ko'rib chiqilgan. Tadqiqotning asosiy maqsadi dastani-dostonlarning ilm-fan nuqtai nazaridan chuqur o'rganish va ularning ilmiy-amaliy ahamiyatini aniqlashdan iborat. Dostonlarning sharq va o'zbek adabiyotida tutgan o'rni, ularning ilohiy kitoblar va folklor bilan bog'liqligi ham ochib berilgan.

Asosiy mavzular

• Dostonlarning genezisi va rivojlanishi: Ushbu bo'limda dostonlarning paydo bo'lishi, ularning ilohiy kitoblar (Tavrot, Zabur, Injil, Qur'on) va xalq ijodiyoti bilan bog'liqligi, shuningdek, ularning rivojlanish bosqichlari tahlil qilinadi. Dostonlarning turli davrlarda va xalqlarda qayta ishlanishi, ularga kiritilgan o'zgarishlar va yangiliklar o'rganiladi.
• Qiyosiy-matniy tahlil va variativlik: Bu bo'limda dostonlarning matniy jihatlari, ularning qo'lyozma va chop etilgan variantlari qiyosiy tahlil qilinadi. Matnning turli nusxalaridagi tafovutlar, umumiy jihatlar, matniy kamchiliklar va ularning bartaraf etilishi ko'rib chiqiladi. Variativlikning faqat matnning bir qismi emas, balki g'oya, mavzu, kompozitsiya, obrazlar tizimi va uslubdagi o'zgarishlarni ham o'z ichiga olishi ta'kidlanadi.
• Obrazlar tizimi va poetika: Ushbu qismda dostonlardagi bosh va yordamchi obrazlar, ularning rivojlanishi va xususiyatlari tahlil qilinadi. Jumladan, Ya'qub, Yusuf, Zulayho, shuningdek, boshqa obrazlar (masalan, bo'ri, ayol timsoli)ning qiyosiy xususiyatlari ko'rsatiladi. Dostonlarning poetikasi, ya'ni badiiy san'atlar, obrazlar tizimi va o'ziga xos uslublar tadqiq qilinadi.