Полиметалли конларни ер ости усулида қазиб олишдаги тоғ жинслари массивида содир бўладиган геомеханик жараѐнларни маркшейдерлик мориторингини кон-геометрик асослари
Ushbu avtoreferat O'zbekiston Respublikasi Milliy texnologik tadqiqotlar universiteti «MISIS» Almaliq filiali huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi kengashda tayyorlangan va O'zbekiston davlat texnika universiteti Islom Karimov nomidagi Toshkent davlat texnika universiteti tomonidan tavsiya etilgan Doktorlik dissertatsiyasi (DSc) avtoreferatidir. Dissertatsiya "Polimetall konlarni yer osti usulida qazib olishdagi tog' jinslari massivida sodir bo'ladigan geoxanamekanik jarayonlarni marksheyderlik monitoringini kon-geometrik asoslari" mavzusiga bag'ishlangan. Tadqiqotda polimetall konlarni yer osti usulida qazib olish jarayonida tog' jinslari massivida sodir bo'ladigan geoxanamekanik jarayonlarni prognozlash va ularning oldini olish bo'yicha yangi usullar taklif etilgan va amalda sinab ko'rilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati, uning ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati, tadqiqotning asosiy maqsad va vazifalari, ob'ekti va predmeti, shuningdek, foydalanilgan metodlar va natijalarning ishlashga tatbiq etilishi bayon etilgan.
- 1-bob. "Polimetall konlarni yer osti usulida qazib olishdagi tog' jinslari massividagi geoxanamekanik jarayonlar": Konlarni yer osti usulida qazib olishda tog' jinslari massividagi jarayonlarni o'rganishning dolzarb masalalari, ularning jahon va respublika amaliyotida o'rni, geoxanamekanik omillar va ularning ta'siri, tog' jinslari massivining tuzilishi va xususiyatlari tahlil qilingan.
- 2-bob. "Geoxanamekanik jarayonlarning prognozlash va boshqarish uchun matematik modelni yaratish": Tog' jinslari massividagi stress-strain holatini baholash, geoxanamekanik jarayonlarni prognozlash va boshqarish uchun matematik modelni ishlab chiqish, uni to'g'ridan-to'g'ri va bilvosita baholash usullari, prognozlar aniqligini baholash mezonlari keltirilgan.
- 3-bob. "Tog' jinslari massivining tuzilishi va xossalarini o'rganish": Tog' jinslari massivining tuzilishi, darzliklar, tektonik uzilmalar va blokli tuzilmalar, ularning xossalari va ularni aniqlash usullari, tog' jinslarining anizotropiyasi va xossalari o'rganilgan.
- 4-bob. "Geoxanamekanik jarayonlarni monitoring va boshqarish tizimini yaratish": Tog' jinslari massividagi kuchlanish-deformatsiya holatini baholash usullari, geoxanamekanik jarayonlarni monitoring qilish tizimini yaratish, informatsion ta'minlash, matematik modellar va ularni boshqarish tizimlari haqida so'z yuritilgan.
- 5-bob. "Tog' jinslari massividagi geoxanamekanik jarayonlarni prognozlash": Geoxanamekanik jarayonlarni prognozlashning nazariy va amaliy usullari, prognozlashning aniqligi, ishonchliligi va foydaliligi, prognostik modellarni yaratish usullari ko'rib chiqilgan.
- Xulosa: Dissertatsiyada amalga oshirilgan ilmiy-tadqiqotlarning asosiy natijalari, xulosalar va tavsiyalar keltirilgan.