Ангрен каолинини нитрат кислотаси билан парчалаб алюминий оксиди олиш технологиясини яратиш
Ushbu dissertatsiya avtoreferati O'zbekiston Respublikasi Qoraqalpoq davlat universiteti huzuridagi Ilmiy daraja beruvchi kengash hamda Toshkent Kimyo-texnologiya instituti tomonidan tayyorlangan bo'lib, unda Mirjalol Erkinjanovich Kenjaevning "Angren kaolini nitrat kislotasi bilan parchalanib alyuminiy oksidi olish texnologiyasini yaratish" mavzusidagi ilmiy ishi yoritilgan. Tadqiqotda Angren koni kaolinli gillarini qayta ishlashning kompleks va moslashuvchan texnologiyasi ishlab chiqilgan bo'lib, natijada alyuminiy nitrat, alyuminiy oksidi va suyuq azotli o'g'itlar olish usullari yaratilgan. Ishda kaolinlarni kuydirish, azot kislotasi bilan qayta ishlash, ammiak bilan neytrallash kabi jarayonlar chuqur o'rganilgan hamda texnik-iqtisodiy jihatdan asoslanganligi ko'rsatilgan.
Asosiy mavzular
- Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Hozirgi kunda alyuminiy sanoati uchun yuqori sifatli xomashyo tanqisligi hamda dunyo bo'ylab alyuminiyga bo'lgan talabning ortib borishi sababli, past sifatli alyuminiy xomashyolarini, xususan, Angren konidagi kaolinli gillarini qayta ishlash texnologiyalarini ishlab chiqish dolzarb vazifa hisoblanadi. Alyuminiyning dunyodagi tanqisligi sharoitida, alyuminiyli xomashyolarni qayta ishlab, alyuminiy birikmalarini olish hozirgi kunda ilmiy izlanishlarning asosiy yo'nalishlaridan biri bo'lib bormoqda.
- Tadqiqotning ilmiy va amaliy ahamiyati: Tadqiqot natijalari O'zbekiston iqtisodiyoti uchun muhim ahamiyatga ega bo'lgan alyuminiy nitrat, alyuminiy oksidi va suyuq azotli o'g'itlar ishlab chiqarishning ilmiy asoslarini yaratishga qaratilgan. Olingan mahsulotlarning fizik-kimyoviy va texnologik xossalarini yaxshilashga oid tadqiqotlar amalga oshirilgan. Ishlab chiqilgan texnologiya mahalliy korxonalarda ishlab chiqarishga tatbiq etilishi mumkin.
- Asosiy ilmiy natijalar: Angren kaolini kaolinli gillarini 650-700°C haroratda kuydirish va keyin nitrat kislota bilan qayta ishlash natijasida alyuminiyni ajratib olish darajasi oshishi aniqlangan. Alyuminiyni ajratib olish darajasini oshirish uchun optimal texnologik parametrlar (konsentratsiyasi 30-40%, me'yori 120-130%, harorat 140-150°C, davomiyligi 4-5 soat) aniqlangan. Shuningdek, alyuminiy gidroksidi olish jarayonini neytrallash va ammiaklash parametrlari o'rganilgan.