Rivojlanish biologiyasi (sitologiya, embriologiya va gistologiya asoslari)
Ushbu darslik rivojlanish biologiyasi fani bo'yicha O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti talabalariga mo'ljallangan. Unda umumiy sitologiya, umumiy embriologiya va umumiy gistologiya asoslari kursining asosiy tushunchalari, qonuniyatlari, klassifikatsiyalari tegishli mavzularda ochib berilgan. Darslik fanlarning uzviyligi va uzliksizligi asosida yozilgan bo'lib, uch bo'limga ajratilgan: birinchi bo'lim sitologiya, ikkinchi bo'lim embriologiya va uchinchi bo'lim gistologiyaga bag'ishlangan. Darslikda zamonaviy mikroskoplar va ularning tadqiqot usullari keng yoritilgan bo'lib, hujayralarning nozik tuzilishi, kimyoviy tarkibi va funksiyalari, shuningdek, rivojlanish jarayonlari, to'qimalarning tuzilishi va funksiyalari batafsil bayon etilgan. Kitobda biologiya o'qitish metodikasi bakalavr ta'lim yo'nalishi uchun mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Rivojlanish biologiyasi fani: Rivojlanish biologiyasi fani – bu hujayra, to'qima va organlarning taraqqiyoti, tuzilishi hamda ularning hayot faoliyatlarini o'rganadigan fandir. U boshqa fanlarning so'nggi yutuqlaridan foydalanib, rivojlanib bormoqda va anatomiya, zoologiya, fiziologiya, bioximiya, patologik anatomiya kabi biologiyaning turli sohalari hamda tibbiyot fanlari bilan uzviy bog'langan.
- Sitologiya: Sitologiya – hujayralarning taraqqiyoti, tuzilishi va faoliyatini o'rganadigan fan. Unda hujayra tuzilishi, uning kimyoviy tarkibi, funksiyalari va rivojlanish jarayonlari bayon etiladi.
- Embriologiya: Embriologiya – organizmlarning tug'ilmasdan oldingi rivojlanish davrini, ya'ni jinsiy hujayralarning rivojlanishi hamda homila taraqqiyotini o'rganadigan fan. Unda gametogenez, urug'lanish, maydalanish, gastrulyatsiya va organogenez jarayonlari o'rganiladi.
- Gistologiya: Gistologiya – bu to'qimalar haqidagi ta'limot. Unda organizmning to'qima tuzilishi, rivojlanishi va funksiyalari bayon etiladi. To'qimaning morfologik va fiziologik xususiyatlari, ularning evolyutsiyasi va klassifikatsiyasi atroflicha o'rganiladi.