Klinik farmakologiya
Ushbu kitob "Klinik Farmakologiya" fanidan o'zbekiston Respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi va Toshkent farmatsevtika instituti tomonidan tayyorlangan o'quv-uslubiy majmua hisoblanadi. Kitobda klinik farmakologiyaning asosiy tushunchalari, dori vositalarining farmakodinamikasi va farmakokinetikasi, o'zaro ta'sirlari, nojuya ta'sirlari, shuningdek, yoshga, homiladorlik va emizish davriga, shuningdek, turli kasalliklarda dori vositalarining qo'llanilishi bo'yicha keng ma'lumotlar berilgan. Kitobda, shuningdek, nazariy qismlar, amaliy mashg'ulotlar, mustaqil ta'lim mavzulari va laboratoriya ishlari ham o'rin olgan.
Asosiy mavzular
- Klinik farmakologiya fanining umumiy savollari: Klinik farmakologiya fanining qisqacha tarixi, maqsadi va vazifalari, boshqa tibbiy fanlar bilan aloqasi, dori vositalarining farmakodinamikasi (ta'sir mexanizmlari, ta'sir turlari, baholash usullari) va farmakokinetikasi (so'rilish, taqsimlanish, bog'lanish, metabolizm, chiqarilish) tushunchalari va ularning ahamiyati.
- Dori vositalarining o'zaro ta'siri va ovqat bilan bog'liq o'zaro ta'siri: Dori vositalarining o'zaro ta'sirining turlari (sinergizm, antagonizm), farmatsevtik va farmakologik ta'sirlari, farmakokinetik va farmakodinamik o'zaro ta'sirlar, shuningdek, ovqat bilan bog'liq o'zaro ta'sirlar.
- Dori vositalarining nojuya ta'sirlari va allergik nojuya ta'sirlar: Dori vositalarining nojuya ta'sirlarining tasnifi, rivojlanish mexanizmlari, klinik ko'rinishlari, aniqlash usullari, profilaktikasi va davolash choralari. Allergik reaksiyalarning turlari va ularning diagnostikasi.
- Homiladorlik va emizikli davrda dori vositalarining klinik farmakologiyasi: Homiladorlik davrida dori vositalarining ona-xomila-yuldosh tizimiga ta'siri, ularni qo'llashda e'tiborga olish kerak bo'lgan omillar, homilaga va chaqaloqqa ta'siri, farmakokinetikasi va farmakodinamikasidagi o'zgarishlar.
- Dori vositalarining yoshga bog'liq klinik farmakologiyasi: Bolalar, keksa yoshdagi bemorlarda dori vositalarining klinik farmakologiyasi, ularni dozalash tamoyillari, nojuya ta'sirlari, o'zaro ta'sirlari va farmakoterapiya o'tkazish muammolari.
- Yurak glikozidlarining klinik farmakologiyasi: YUrak glikozidlarining tasnifi, farmakodinamikasi, farmakokinetikasi, dozalash tartibi, digitalis intoksikatsiyasi, o'zaro ta'sirlari va qo'llanilishiga ko'rsatmalar.
- Antiaritmik dori vositalarini klinik farmakologiyasi: Antiaritmik dori vositalarining tasnifi, farmakodinamikasi, farmakokinetikasi, dozalash tartibi, samaradorligi, nojuya ta'sirlari va o'zaro ta'sirlari.
- Diuretik dori vositalarini klinik farmakologiyasi: Diuretiklarning tasnifi, nefronga ta'siri, farmakodinamikasi, farmakokinetikasi, dozalash tartibi, nojuya ta'sirlari va o'zaro ta'sirlari.
- Tomirlar tonusini ta'sir qiluvchi dori vositalari klinik farmakologiyasi: Tomir tonusini oshiruvchi va pasaytiruvchi dori vositalarining tasnifi, farmakodinamikasi, farmakokinetikasi, qo'llanilishiga ko'rsatmalar va qarshi ko'rsatmalar, dozalash tartibi, nojuya ta'sirlari, o'zaro ta'sirlari.
- Gemostazga (qon ivish sistemasi) ta'sir etuvchi dori vositalarini klinik farmakologiyasi: Antikoagulyantlar, fibrinolitik vositalar, antiagregantlarning ta'sir mexanizmi, farmakodinamikasi, farmakokinetikasi, qo'llanilishiga ko'rsatmalar va qarshi ko'rsatmalar.
- Mikrobga qarshi dori vositalarini klinik farmakologiyasi: Antibiotiklar, sulfonamidlar va boshqa antimikrob vositalarning tasnifi, ta'sir mexanizmi, farmakokinetikasi, qo'llanilishiga ko'rsatmalar, nojuya ta'sirlari va o'zaro ta'sirlari.
- Yallig'lanishga qarshi dori vositalarini klinik farmakologiyasi: Nosteroid va steroid yallig'lanishga qarshi vositalarning tasnifi, ta'sir mexanizmi, farmakodinamikasi, farmakokinetikasi, qo'llanilishiga ko'rsatmalar, nojuya ta'sirlari va o'zaro ta'sirlari.
- Me'da-ichak trakti (MIT) motor-sekretor faoliyatiga ta'sir etuvchi dori vositalari klinik farmakologiyasi: Antatsidlar, H2-retseptor blokatorlari, proton nasosi ingibitorlari, prokinetiklar, surgi vositalar, ichak disbakterioziga qarshi vositalarning klinik farmakologiyasi.
- Gepatoprotektorlarni klinik farmakologiyasi: Gepatoprotektorlar va o't haydovchi dori vositalarining tasnifi, farmakodinamikasi, farmakokinetikasi, qo'llanilishiga ko'rsatmalar va qarshi ko'rsatmalar.
- Bronx o'tkazuvchanligiga ta'sir etuvchi dori vositalari klinik farmakologiyasi: Bronxodilatatorlar, glyukokortikoidlar, antigistaminlar va boshqa vositalarning tasnifi, farmakodinamikasi, farmakokinetikasi, qo'llanilishiga ko'rsatmalar va qarshi ko'rsatmalar.