Biologik kimyo

Ushbu kitob Toshkent Farmatsevtika instituti Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan chop etilgan O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi va Sog'liqni saqlash vazirligi tomonidan tasdiqlangan "Biologik kimyo" fanining ishchi o'quv dasturi asosida tayyorlangan. Kitobda biologik kimyo faniga kirish, aminokislotalar va oqsillarning tuzilishi va xossalari, fermentlar, nuklein kislotalar, lipidlar, uglevodlar va vitaminlarning metabolizmi, gormonlar, shuningdek, qon, jigar va buyrak biokimyosi kabi keng qamrovli mavzular yoritilgan. Har bir mavzu oxirida nazorat va muhokama uchun savollar keltirilgan. Kitob amaliy mashg'ulotlar va mustaqil ishlar uchun ham alohida bo'limlarni o'z ichiga oladi.

Asosiy mavzular

Biokimyo faniga kirish. Aminokislotalarning tuzilishi va xossalari. Oqsillarning tuzilish darajalari: Ushbu mavzu biologik kimyo fanining asosiy tushunchalari, aminokislotalarning tuzilishi, oqsillarning birlamchi, ikkilamchi, uchlamchi va to'rtlamchi tuzilishlari, hamda ularning xossalari haqida ma'lumot beradi.
Fermentlar, ularning xossalari va ta'sir mexanizmlari: Bu mavzu fermentlarning tuzilishi, xossalari, faolligini boshqarish mexanizmlari, jumladan, kinetikasi va ta'sirini tahlil qilishga bag'ishlangan.
Nuklein kislotalarning tuzilishi va vazifalari: Ushbu mavzu nuklein kislotalarning (DNK va RNK) tuzilishi, vazifalari, replikatsiya va transkriptsiya jarayonlarini o'rganadi.
Oqsil biosintezi va uning boshqarilishi: Mavzu oqsil biosintezining asosiy bosqichlari, genetik axborotning o'tkazilishi, oqsil sintezining boshqarilishi mexanizmlari hamda uning oxirgi mahsulotlargacha parchalanishi va ammiakning zararsizlantirilish usullarini o'rganadi.
Moddalar va energiya almashinuvi: Bu mavzu organizmdagi moddalar va energiya almashinuvining asosiy bosqichlari, jumladan, uglevodlar, lipidlar va oqsillar almashinuvini, shuningdek, Krebs siklini va oksidlanishli fosforlanish mexanizmlarini o'rganadi.
Nafas olish zanjiri va oksidlanishli fosforlanish: Mavzu nafas olish zanjirining tuzilishi, funksiyalari, oksidlanishli fosforlanish mexanizmi va sitoxromoksidaza faolligini aniqlashga bag'ishlangan.
Energiyani anaerob hosil bo`lishi: Ushbu mavzu energiyaning anaerob hosil bo`lishi turlari, jumladan, glikoliz va spirtli bijg`ishni o`rganadi.
Uglevodlar almashinuvi va vitaminlar: Mavzu uglevodlarning hazm bo`lishi, pentozofosfatli sikl, glikogenning sintezi va parchalanishi, shuningdek, suvda va yog`da eriydigan vitaminlarning metabolizmi va biologik funktsiyalarini o`rganadi.
Lipidlar almashinuvi: Bu mavzu lipidlarning hazm bo`lishi, yog`larning emulsiyasi, katabolizmi va biosintezini, shuningdek, xolesterin almashinuvini va uning boshqarilishini o`rganadi.
Qon biokimyosi: Mavzu qonning tarkibiy qismlari, ularning normal holati va o`zgarganda kuzatiladigan o`zgarishlarni, qon biokimyosini aniqlash usullarini o`rganadi.
Jigar biokimyosi: Ushbu mavzu jigarning moddalar almashinuvidagi o`rni, jigar xastaliklari va ulardagi biokimyoviy o`zgarishlarni o`rganishga bag`ishlangan.
Buyrak biokimyosi: Mavzu buyrakning tuzilishi, funksiyalari, moddalar almashinuvidagi o`rni va siydikka sifat reaktsiyalarini o`tkazishni o`rganadi.
Gormonlar va ularning ta'sir etish mexanizmlari: Bu mavzu gormonlar, ularning tasnifi, kimyoviy tuzilishi, ta’sir etish mexanizmlari va organizmdagi roli haqida ma'lumot beradi.
Integratsiya va metabolizmni gormonal boshqarilishi: Mavzu moddalar almashinuvi jarayonlarining o`zaro bog`liqligi, ularning gormonlar tomonidan boshqarilishi va gormonlarga sifat reaktsiyalarini o`rganadi.