Цитрус меваларини сақлаш ва консервалар тайёрлаш технологияси

Ushbu tadqiqot ishi sitrus mevalarini, xususan, limoni yetishtirish, saqlash va qayta ishlash texnologiyalarini o'rganishga bag'ishlangan. Unda sitrus ekinlarining biologiyasi, ularni yetishtirish texnologiyasi, qishloq xo'jaligi hududining tuproq-iqlim sharoitlari, tajriba o'tkazish uslubiyoti va agrotexnikasi, o'g'itlarning limon hosildorligiga ta'siri, limonlarni saqlash va qayta ishlash (sharbat, sukat, marmelad tayyorlash) texnologiyalari hamda limon yetishtirishning iqtisodiy samaradorligi, mehnatni muhofaza qilish kabi masalalar atroflicha yoritilgan. Xususan, tajribalar natijasida limon hosildorligini oshirishda organik va mineral o'g'itlarning birgalikda qo'llanilishi samaradorligi aniqlangan.

Asosiy mavzular

• Sitrus ekinlarining biologiyasi va ularni yetishtirish texnologiyasi: Sitrus ekinlarining kelib chiqishi, ahamiyati, biologiyasi, ularni yetishtirish texnologiyasi, limon biologiyasi va o'stirish texnologiyasi batafsil yoritilgan. Unda limonni issiqxonalarda yetishtirishning o'ziga xos jihatlari, parvarishlash usullari, zararkunandalar va kasalliklarga qarshi kurash choralari hamda limonning biologik xususiyatlari atroflicha bayon etilgan.
• Tajriba o'tkazish sharoiti va uslubiyoti: Tadqiqot Namangan viloyatida amalga oshirilgan. Viloyat hududining tuproq-iqlim sharoitlari, jumladan, o'rtacha harorat, yog'in miqdori, havoning nisbiy namligi, tuproq turlari va ularning agroximiyaviy xossalari haqida ma'lumot berilgan. Tajribalar Namangan muhandislik-texnologiya institutining issiqxonasida o'tkazilgan. Tajriba tizimi, foydalanilgan variantlar va ularning o'g'itlash me'yorlari keltirilgan.
• O'g'itlarning limon hosildorligiga ta'siri: Ushbu mavzuda limon daraxtining oziq moddalarga bo'lgan talabchanligi, tuproqda oziq moddalar yetishmasligi natijasida yuzaga keladigan muammolar, shuningdek, organik va mineral o'g'itlarning limon meva hosildorligiga ta'siri tadqiq qilingan. Tajriba natijalari jadval shaklida keltirilib, organik va mineral o'g'itlarning birgalikda qo'llanilishi hosildorlikni sezilarli oshirishini ko'rsatgan.
• Doimiy omborlarda sitrus mevalarini saqlash: Sitrus mevalarining saqlanuvchanligini oshirishda mevalarni qadoqlash usuli, qadoqlanadigan idish turi, saqlash omborlari tipi, ulardagi harorat va namlik tartibi hal qiluvchi ahamiyatga ega ekanligi ta'kidlangan. Apelsin, limon, greypfrutlarni saqlash sharoitlari va muddatlari haqida ma'lumot berilgan.
• Sitrus mevalaridan konservalar tayyorlash texnologiyasi: Sitrus mevalaridan sharbat, sukat va marmelad tayyorlash texnologiyalari haqida ma'lumot berilgan. Sharbat ishlab chiqarish jarayoni, unda qo'llaniladigan usullar, mashinalar va texnik vositalar, shuningdek, sitrus mevalaridan sukat va marmelad tayyorlashning o'ziga xos jihatlari bayon etilgan.
• Limon yetishtirishning iqtisodiy samaradorligi: Limon yetishtirishning iqtisodiy jihatdan samaradorligi tadqiq qilingan. Tajriba natijalari asosida limon yetishtirishning harajatlari, mahsulot tannarxi, sotish bahosi, yalpi va sof daromadi hamda rentabellik ko'rsatkichlari hisoblab chiqilgan. Bu esa limon yetishtirishning iqtisodiy jihatdan foydali ekanligini ko'rsatadi.
• Mehnatni muhofaza qilish: Qishloq xo'jalik ishlab chiqarishida texnika xavfsizligi masalalariga bag'ishlangan. Bunda mashina-agregatlarning aylanadigan elementlari, kimyoviy omillar, ishlovchi kishi va mashina orasidagi xavfli doira, shaxsiy himoya vositalari va ulardan foydalanish tartiblari, shuningdek, tuproqqa ishlov berishda, urug' ekish va o'tqazishda, organik o'g'itlar solishda hamda o'simliklarni himoya qilishda xavfsizlik choralari haqida ma'lumot berilgan.