Основы метрологии тандартизации и сертификации
Ushbu o'quv qo'llanma "Metrologiya, standartlash va sertifikatsiya" fanining asosiy terminologiyasi va tushunchalarini o'z ichiga oladi. Unda fizika va kimyo kabi aniq fanlardan farqli o'laroq, metrologiya o'lchash usullari va vositalarini ta'minlashga bag'ishlanganligi tushuntiriladi. Qo'llanmada o'lchash jarayoni, o'lchashning sifatli va miqdoriy xarakteristikasi, o'lchashlar vaqtida yuzaga keladigan xatolar, ularning turlari va usullari, shuningdek, standartlash va sertifikatsiya asoslari batafsil yoritilgan. Kitobda o'lchash vositalarining klassifikatsiyasi, ularning metrologik xarakteristikasi va foydalanish shartlari hamda sifatni baholash usullari ham keltirilgan. Qo'llanma talabalar uchun nazariy bilimlarni mustahkamlashga yordam beradi.
Asosiy mavzular
- Metrologiyaning asosiy terminlari va tushunchalari: Metrologiya fani, uning predmeti va usullari, fizika kattaliklari va birliklari, o'lchash turlari va ularning klassifikatsiyasi, o'lchash jarayoni, o'lchashning sifatli va miqdoriy xarakteristikasi, shuningdek, o'lchash vositalari va ularning klassifikatsiyasi haqida ma'lumot beriladi.
- O'lchash xatolari nazariyasi: O'lchashlarda xatolik tushunchasi, ularning turlari (tasodifiy, sistematik, progressev), tasnifi, kelib chiqish sabablari va ularni bartaraf etish usullari, shuningdek, xatolarni baholash usullari va omillari, noaniqlik tushunchasi, ishonchlilik intervali va uning ahamiyati tushuntiriladi.
- Standartlash asoslari: Standartlash tushunchasi, maqsadlari va vazifalari, standartlashning turlari va bosqichlari, standartlashning O'zbekistondagi huquqiy asoslari, standartlarning tasnifi va ulardan foydalanish usullari ko'rib chiqiladi.
- Sertifikatsiya asoslari: Sertifikatsiya tushunchasi, maqsadlari va vazifalari, sertifikatsiya turlari (ixtiyoriy va majburiy), sertifikatsiya jarayoni va uning bosqichlari, sertifikatsiya tizimlari, akkreditatsiya va sifatni baholashning obyektiv va subyektiv usullari hamda ekspert baholash usullari haqida ma'lumot beriladi.