Tikuv buyumlarini konstruksiyalash
Ushbu kitob Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va Oʻrta Maxsus Ta’lim Vazirligi tomonidan tasdiqlangan dastur asosida tayyorlangan boʻlib, unda «Yengil sanoat mahsulotlarini konstruksiyalash va texnologiyasi» kafedrasida bakalavriat bosqichida «Tikuv buyumlarini konstruksiyalash» fani boʻyicha tayyorlangan maʼruzalar matni keltirilgan. Ushbu kitobda tikuv buyumlarini konstruksiyalashning nazariy asoslari, kiyimning konstruktiv tuzilishi, shakli, klassikasi, zamonaviy bichimlari, asosiy va yordamchi chiziqlar, toʻkislik qoʻshimchalari, konstruktiv nuqsonlar va ularning sabablari hamda bartaraf etish usullari haqida batafsil maʼlumotlar berilgan. Shuningdek, erkaklar va ayollar kiyimlarini loyihalash va konstruksiyalashda foydalaniladigan asosiy usullar, uslublar hamda texnik va ijodiy yechimlar ham oʻz aksini topgan. Kitob talabalar uchun tikuv buyumlarini konstruksiyalash boʻyicha puxta bilim va malaka hosil qilishlari uchun qoʻllanma boʻlib xizmat qiladi.
Asosiy mavzular
- Kirish. «Tikuv buyumlarini konstruksiyalash» fanining maqsad va vazifalari: Ushbu mavzu Oʻzbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yoʻnalishi boʻyicha ishlab chiqilgan Harakatlar strategiyasi asosida yengil sanoatning rivojlanishiga bagʻishlangan. Uning maqsadi – toʻqimachilik va tikuv-trikotaj sanoatini modernizatsiya va diversifikatsiya qilish, paxta xom ashyosini yetishtirish va qayta ishlash samaradorligi va rentabelligini oshirish hamda yuqori sifatli tikuv buyumlarini loyihalash va ishlab chiqarishda mutaxassislikka oid murakkab masalalarni yechishga qodir va estetik qonuniyatlarni mukammal egallagan yuqori malakali kadrlarni tayyorlashdan iborat. Fan oldiga qoʻyilgan vazifalar esa kiyimning amaliy va ilmiy jihatdan konstruksiyalash ishlari yetakchi oʻrin egallashini, loyihalashning har bir bosqichida ijtimoiy va texnik-iqtisodiy talablarni hisobga olishni taʼminlashni oʻz ichiga oladi.
- Zamonaviy kiyim assortimenti va tavsifi. Kiyim haqida umumiy maʼlumotlar: Mavzu zamonaviy kiyimning vazifasiga qarab tasniflanishini, jumladan, maishiy, sport va ishlab chiqarishga oid kiyimlarni oʻrganishni oʻz ichiga oladi. Shuningdek, mahsulot klassifikatorida tikuv buyumlarining tasnifi va kodlanishi, modelni oʻrganib, tahlil qilish jarayoning ketma-ketligi ham tushuntiriladi. Klassik va zamonaviy kiyimlarning asosiy shakllari, ularning bichimlari va konstruktiv tuzilishi ham yoritilgan.
- Kiyimning tashqi shakli va sifat koʻrsatkichlari va kiyimga qoʻyiladigan talablar: Ushbu mavzu kiyimning tashqi shakli va konstruktiv tuzilishini, kiyimning asosiy siluet va bichimlarini, kiyim shakli, konstruksiyasi va material xossalari oʻrtasidagi oʻzaro bogʻliqligini oʻrganadi. Shuningdek, kiyimga qoʻyiladigan talablar va sifat koʻrsatkichlari ham yoritilgan. Kiyim detallari va ularning chizmalarini qurishda foydalaniladigan nuqtalar va chiziqlar ham tushuntirilgan.
- Aholi razmerli tipologiyasi va antropologik razmer standartlari: Mavzu aholi razmerli tipologiyasi va antropologik razmer standartlarini oʻrganadi. Unda tananing oʻlcham belgilarini olish uslubiyati, oʻlchamlar xili va dasturi, oʻlchash usullari, odam tanasining oʻlchamli tavsifi, yetakchi razmer oʻlchovlari va farqsizlik intervali, zamonaviy razmerli tipologiya va katta yoshdagi aholiga mansub razmerli standartlar, tipaviy qomatlar tizimini tuzish asoslari va kiyim razmerlarini belgilash masalalari koʻrib chiqiladi.
- Kiyim oʻlchamlari, shakli va konstruksiyasi: Ushbu mavzu kiyim konstruktiv tuzilishining asosiy turlari, kiyimning shakli va ichki razmerlari, kiyimning ichki razmerlari va odam tanasi tashqi razmerlari orasidagi mutanosiblik, kiyim shaklini hosil qilish vositalari, kiyim tayanch uchastkalari, kiyimning bel va yelkali kiyimlarga boʻlinishi, kiyimda qoʻshimchalar hamda bemalollik qoʻshimchalari masalalarini oʻrganadi.
- Kiyim konstruksiyalash usullarining sinflanishi: Mavzu kiyim konstruksiyalash usullarining sinflanishi va ularning tavsifini, bazis tori tushunchasini, turli kiyimlar uchun asos konstruksiyalar va ularni hisoblash usullarini, shuningdek, EMKO boʻyicha kiyimlarni konstruksiyalash xususiyatlarini oʻrganadi.
- Bel kiyimlarini konstruksiyalash xususiyatlari: Ushbu mavzu bel kiyimlariga qoʻyiladigan talablar, bel kiyimlar uchun bazis toʻrini qurish, konus shaklli yubkalar, shim konstruksiyalashga qoʻyiladigan talablar hamda shim boʻlaklari konstruksiyasini qurish usullarini oʻrganadi.
- Kiyim nuqsonlarining sinflanishi: Mavzu kiyim nuqsonlarining sinflanishini, konstruktiv nuqsonlar, modellashdagi texnologik nuqsonlar va konstruktiv nuqsonlarni tuzatish usullarini oʻrganadi. Kiyimning oʻlchami va shakli qomat shakliga mos kelmasligi, detallar notoʻgʻri bichilishi kabi nuqsonlar va ularning sabablari tahlil qilinadi.