Imitaciyalıq modellestiriw texnologiyasın úyreniw metodikası

Ushbu

Asosiy mavzular

KIRISIW: Imitasiyalıq modellestiriw tuwrıdan tuwrı obektti modellestiriwge tiykarlangan. Bunday modellerdiń tiykargı xarakteristikası obekttiń hám modeldin bir birine strukturalıq uqsaslıģI bolıp tabıladı. Imitasiyalıq modeldi qurganda obekttiń hárbir e'lementiniń háreket etiw nızamı hám olar arasındaģI baylanıslar táriplenedi. Imitasiyalıq modellestiriw jumısı imitasiyalıq eksperiment ótkeriwden turadı. Eksperiment ótkeriw barısındaģi proces haqıyqıy obekttegi proceske uqsaydı. Massalıq táminlew (xızmet kórsetiw) sistemasınıń (MTS) teoriyasında táminlenetuģın obekt "Talap" dep ataladı. 40-shı jıllardıń aqırında Amerikalı fizikler itimallıq nizamlarına tiykarlangan EEM da esaplaw ushin quramalı kvadraturalıq usıldı qollandı. Bul usıl Monte-Karlo atı menen ataldı.
1.Matematikalıq hám imitasiyalıq modellestiriw haqqında túsinikler.: Bul paragrafta dáslep model hám modellestiriw túsinikleri beriledi, keyin modellestiriw imkaniyatları haqqında sóz etiledi. Kompyuter modellestiriw túsiniginen aldın imitaciyalıq modellestiriw túsinigi payda bolganlıģI sebepli olar arasında qanday baylanıs bar ekenligi aytıladı. Modellestiriw zamanaǵoy ilimniń hámme tarawlarında tán aliniwi hám úlken tabislarga iye boliwi XX ásirge tuwra keledi. Model - bul táriyplew yáki tiykargi túp nusqaniń ornin basiwshi - obekt, eger hár túrli sebeplerge baylanisli tiykarģi obekttiń qásiyetlerin úyreniw imkaniyati bolmagan waqitlarinda da ol obektti úyrenip shigiwdi táminleydi. Modellestiriw haqiyqatti sáwelendiriwshi formalardiń biri bolıp esaplaniladi.
2. IMITACIYALIQ MODELLESTIRIW TEXNOLOGIYASI: Bul paragrafta tiykarınan tomendegi usıllar táriyplenedi: konseptual modellerdi jaratıw; stratifikaciya-sistemanıń ierxiyalıq qatlamlarga bóliniwi; dekompoziciya-detallastırıw; lokallastırıw; maglıwmatlardı tańlawda generatorlardan paydalanıw. Sistemanın xarakterine sáykes modellerdi tańlaw: statikaliq; dinamikalıq; diskret; stoxastikalıq; bir ózgeriwshili; kóp ózgeriwshili; stacionar; stacionar emes; izotermalıq; izotermalıq emes hám t.b. Konceptual modelde ádette sóz benen izertlenip atirgan sistemaniń elementar hádiyseleri haqqinda xabarlar beriledi.
3 . MODELLESTIRIW PROBLEMALARI: Bul paragrafta modellestiriw problemaları qaraladı. Modellestiriw problemasin qoyiwda hám sheshiwde izertlewshi túrli máselelerge dus keledi. Tiykarģi máselelerden biri bul – modellestiriw obyekti dep nege aytiladi, oniń uliwma qásiyetleri neden ibarat hám qanday qásiyetlerge iye boladi? Soniń ushin modellestiriw problemasin modellestirip atirgan obyektti úyreniwden baslaw múmkin. Modellestiriw procesinde eń tiykawģI problemalardan biri informaciyalardıń tolıqlıģI, haqıyqatlıģI, apriyorlıģI yamasa aposteriyorlıģI bolıp esaplanadı.
4. IDENTIFIKACIYA MÁSELELERI: Bul paragrafta identifikaciya máseleleri, máseleniń qoyılıwı, onıń qıyınshılıqları bayan etiledi. Bul jerde obekttiń halı, xarakteristikasi, kiris shıģIs parametrleriniń túrleri, qanday modeldi tańlaw kerek ekenligi, máseleni sheshiw ushın qanday usıllardan paydalanıw kerek hám t.b. problemalar bayanlanadı. Misalda neft yamasa gaz óndirisinde óndiris procesin shólkemlestiriwdiń imitaciyalıq modeli qaraladı. Modellestiriw ushın Monte-Karlo usılı paydalanıladı.
5. Imitaciyaliq modellestiriwde empirikalıq formulalardan` paidalanıw usılları: Bul paragrafta imitaciyaliq modellestiriwde tájiriybe nátiyjelerinen paydalanıw maqsetinde dáslep máseleniń qoyılıwı, tájiriybe nátiyjesinen kerekli maglıwmatlardı saylap alıw, ortasha mánislerdi paydalanıw usılları qollanıladı. Keyin obekttiń xarakteristikasına sáykes model ushin hárqıylı emperikalıq formulalar tańlap alınadı. FormuladaģI belgisiz koefficiyentlerdi anıqlaw ushın oğan eń kishi kbadratlar usılı qollanıladı.
JUWMAQLAW: Pitkeriw qánigelik jumısında alıngan nátiyjeler boyınsha tómendegishe juwmaq shigapıwģa boladı. Pitkeriw qánigelik jumısı imitaciyalıq modellestiriw texnologiyasın úyreniwge ham oni basqa da oqiwshilarga usınıs etiwge bagIshlangan. Matematikalıq hám imitaciyalıq modellestiriw arasındaģI ózgeshelikler, hárbir usillardıń óz aldına artıqmashlıģI hám kemshilikleri, olar arasındaģI hárqıylı baylanıslar anıqlanadı.