Йўналишга кириш

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tayyorlangan bo'lib, unda 'Energetika' mutaxassisligi talabalari uchun mo'ljallangan ma'ruzalar matnlari jamlangan. Kitobda O'zbekistonning energiya tizimi, uning rivojlanishi, jahon tajribalari, qayta tiklanuvchi energiya manbalari, elektr motorlar va generatorlar, energetika va atrof-muhitning o'zaro bog'liqligi kabi muhim mavzular yoritilgan. Har bir ma'ruza mavzusi atroflicha tahlil qilingan va tegishli jadvallar, rasmlar bilan boyitilgan.

Asosiy mavzular

1-маъруза. Кириш. Мухандис педагог касбининг вазифалари ва ахамияти: Mazkur mavzu muhandis-pedagog kasbining vazifalari, mohiyati va ahamiyatini, ta'lim to'g'risidagi qonunni, kadrlar tayyorlash milliy dasturini va pedagogik mahoratni ochib beradi.
2-маъруза. Ўзбекистон электр энергетика соҳасининг ривожланиш истиқболлари: Mazkur ma'ruza O'zbekistonning elektr energiyani tashkil etuvchi asosiy parametrlari, elektr energetika tizimining zamonaviy ahvoli va kelajakdagi istiqbollarini tahlil qiladi.
3-маъруза. Техника тараққиётида энергетиканинг ўрни: Ushbu ma'ruza texnika taraqqiyoti va tsivilizatsiyasining rivojlanishida energetikaning o'rni, uning boshqa tizimlar bilan bog'liqligi hamda dunyo mamlakatlarida elektr energiyani ishlab chiqarish strukturasini yoritadi.
4-маъруза. Энергетика захираларидан фойдаланиш жараёнлари: Mazkur mavzu energetika zahiralarini, jumladan, tiklanuvchi va tiklanmaydigan energiya zahiralarini, ulardan foydalanish jarayonini, iste'molini va noan'anaviy energiya manbalarini tushuntiradi.
5-маъруза. Кўмир, нефт, табиий газ ва атом энергияси захиралари: Ushbu ma'ruza ko'mir, neft, tabiiy gaz va atom energiyasi zahiralarini, ularning dunyo bo'yicha taqsimlanishini va tabiatga ta'sirini o'rganadi.
6-маъруза. Шамол ва қуёш энергиялари захиралари: Mazkur mavzu shamol va quyosh energiyalari zahiralarini, ularning ishlash prinspiplarini, dunyo mamlakatlaridagi qo'llanilishini va istiqbollarini ochib beradi.
7-маъруза. Гидроэнергетика захиралари. Денгиз сувининг кўтарилиш ва пасайишидан ҳосил бўладиган энергия захиралари, ҳамда бошқа энергия захиралари: Ushbu ma'ruza gidroenergetika zahiralarini, dengiz suvi ko'tarilishi va pasayishidan olinadigan energiya hamda boshqa energiya turlarini, jumladan, geotermal va bioenergiya zahiralarini yoritadi.
8-маъруза. Иссиқлик электр станциялари (ИЭС): Mazkur mavzu issiqlik elektr stansiyalarining (IES) ishlash prinsipi, bug' qozonlari, turbinalar, kondensatorlar va ularning O'zbekistondagi turlarini tushuntiradi.
9-маъруза. Иссиқлик электр марказлари (ИЭМ): Ushbu ma'ruza issiqlik elektr markazlarining (IEM) ishlash prinsipi, ularda gaz-turbina qurilmalarining o'rni, bug'-gaz qurilmalarining vazifalari va O'zbekistondagi IEMlarni yoritadi.
10-маъруза. Атом электр станциялари (АЭС): Mazkur mavzu atom elektr stansiyalarining (AES) ishlash prinsipi, atom reaktorining vazifasi, rivojlangan mamlakatlarda AESlar va ularning kelajagi haqida ma'lumot beradi.
11-маъруза. Гидро электр станция (ГЭС): Ushbu ma'ruza gidro elektr stansiyalarining (GES) ishlash prinsipi, to'g'onlar qurish va tayziq hosil qilish jarayoni, turbinalarning o'rni, rivojlangan mamlakatlar va O'zbekistondagi GESlarni tushuntiradi.
12-маъруза. Сув йиғиш электр станциялари (СйЭС, ГАЭС). МГД-генератор: Mazkur mavzu suv yig'ish elektr stansiyalari (SYES, GAES), suv to'lqinlari elektr stansiyalari (STES), mini GESlar va MHD-generatorlar hamda ularning ishlash prinsiplarini yoritadi.
13-маъруза. Қуёш электр станциялари (ҚЭС): Ushbu ma'ruza quyosh elektr stansiyalarining (QES) ishlash prinsipi, rivojlangan mamlakatlarda QESlar, O'zbekistonda quyosh energiyasidan foydalanish yo'nalishidagi yutuqlar va loyihalar hamda kelajakdagi istiqbollarni tushuntiradi.
14-маъруза. Шамол электр станцияси (ШЭС): Mazkur mavzu shamol elektr stansiyalarining (ShES) ishlash prinsipi, rivojlangan mamlakatlarda ShESlar, ularning kelajakdagi istiqbollari hamda kichik shamol turbinalari haqida ma'lumot beradi.
15-маъруза. Электр энергетика соҳаси: Ushbu ma'ruza elektr energetika sohasi, uning iste'molchilari, sohadagi elektr uskunalari va elektr energiyasini xalq xo'jaligida qo'llashning o'ziga xos jihatlarini yoritadi.
16-маъруза. Энергетика тизими: Mazkur mavzu O'zbekistonning yagona energetika tizimi, elektr tarmoqlari va tizimlari, elektr energiyasidan xalq xo'jaligida foydalanish va iste'mol qilinishining hozirgi holatini tahlil qiladi.
17-маъруза. Электр моторлар ва генераторлар: Ushbu ma'ruza elektr motorlar va generatorlar haqida umumiy tushuncha, ularning turlari, rivojlangan mamlakatlardagi qo'llanilishi va ishlatilish sohalarini yoritadi.
18-маъруза. Энергетика ва атроф-муҳит: Mazkur mavzu tabiatni muhofaza qilish, biosfera va taraqqiyot, yoqilg'i manbalarining tabiatga ta'siri hamda shahar chiqindilarining ta'sirini kamaytirish yo'llarini tushuntiradi.