" Tuproqsunoslikda GAT texnologiyalar "
Ushbu kitob tuproqshunoslik fanida geografik axborot tizimlari (GAT) asoslari, GATda ma'lumotlarni yig'ish va kiritish, ularni boshqarish tizimlari, masofadan turib zondlash va boshqa tegishli ma'lumotlar bilan ishlash uslublari, hamda tuproqlar degradatsiyasini tahlil qilishda GAT texnologiyalaridan foydalanishga bag'ishlangan. Unda GAT turlari, modellari, axborot manbalari, ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimlari, GIS dasturlari, masofadan turib zondlash uslublari, multispektral tasvirlar va ularning tahlili kabi muhim mavzular qamrab olingan.
Asosiy mavzular
- 1. Tuproqshunoslikda geografik axborot tizimlari (GAT) asoslari: Ushbu bo'limda GAT haqida umumiy tushunchalar, GATning roli, asosiy atamalar va tushunchalar, GATdan turli sohalarda foydalanish, geomatika tushunchasi va uning tizim tarkibidagi roli, geologik kodlash va ularning turlari haqida ma'lumot berilgan.
- 2. Tuproqshunoslikda ma'lumotlarni yig'ish va kiritish: Ushbu bo'limda GATda axborotlar va ma'lumotlar, ularni yig'ish va kiritish uslublari, ma'lumotlarni olishning asosiy turlari, vektor va rastr ma'lumotlar uslublari, yordamchi va ikkilamchi geografik ma'lumotlar, raqamli fotogrammetriya, GPS qabul qilish qurilmasidan axborotlarni olish, tashqi manbalardan axborotlarni olish va geografik ma'lumotlarning formatlari kabi mavzular o'rganilgan.
- 3. Tuproqshunoslikda ma'lumotlarni boshlang'ich qayta ishlash: Ushbu bo'limda tuproqshunoslikda ma'lumotlarni boshlang'ich qayta ishlash, makonga oid ma'lumotlar manbalari va ularni qayta ishlash uslublari haqida ma'lumot berilgan.
- 4. Tuproqshunoslikda ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimini yaratish va saqlash: Ushbu bo'limda ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimi (MBBT) haqida umumiy ma'lumotlar, uning turlari, dasturlari, afzalliklari va kamchiliklari hamda vazifalari haqida batafsil ma'lumot berilgan.
- 5. GAT tarkibida ma'lumotlarni tahlil qilish: Ushbu bo'limda tuproqshunoslikda GAT axborotlari tushunchasi, axborotlarning fotogrammetrik usulda qayta ishlanishi, modellashtirish va modellar, GAT tarkibida makonga oid modellashtirish va uning turlari hamda GATda ma'lumotlarni tahlil qilish uslublari haqida ma'lumot berilgan.
- 6. Tuproqshunoslikda geoaxborotlar ma'lumotlarining geo-makonga oid tahlil qilinishi: Ushbu bo'limda geo-makonga oid tahlil haqida umumiy tushunchalar, uning turlari, overley operatsiyasi asosida geo-makonga oid o'lchashlar va tarmoqlarni tahlil qilish kabilar haqida ma'lumot berilgan.
- 7. Tuproq haqidagi axborotlarni geografik axborot tizimlari tarkibida ifodalash: Ushbu bo'limda tuproq haqidagi axborotlarni geografik axborot tizimlari tarkibida ifodalash, geo-vizualizatsiyaning uslublari, tasniflash, takroriy tasniflash, xaritalarni solishtirish, grafik va hisoblar turlari, xaritalar timsollarining turlari, uch o'lchamli model va uning turlari hamda elektron xaritalar tizimi haqida batafsil ma'lumot berilgan.
- 8. GAT tarkibida boshqarishni tashkil qilish: Ushbu bo'limda GAT tarkibida dasturiy ta'minot va uning turlari, GAT dasturlarini o'rnatishga qo'yiluvchi talablar va ekspert tizimlar tushunchasi haqida ma'lumot berilgan.
- 9. Tuproqshunoslikda geografik axborot tizimlari rivojlanishining zamonaviy holati: Ushbu bo'limda GAT tarkibida multimedia vositalarining roli, geografik axborot tizimlarining turlari va internet tarmog'i orqali axborotlarni o'rganish, ixcham (mobil) geografik tizimlarni o'rganish va zamonaviy GPS tizimlari haqida ma'lumot berilgan.
- 10. Geoaxborotlar tizimlarida masofadan turib zondlash haqida umumiy ma'lumotlar: Ushbu bo'limda Erni masofadan turib zondlash (EMZ) va uning turlari, kosmik tasvirlarni olish uslublari, masofadan olingan tasvirlarni qayta ishlash asosida olingan ma'lumotlar va ularni baholash hamda joylashish joyini aniqlashga mo'ljallangan global tizimlardan foydalanish va GPS qabul qilish qurilmalari haqida ma'lumot berilgan.
- 11. Tanazzulga uchragan tuproqlarni o‘rganishda GAT texnologiyalaridan foydalanishning batafsil sharhi: Ushbu bo'limda tuproq kartografiyasi konsepsiyasi, mavzularga oid elektron tuproq xaritalarini tavsiflash, masofadan olingan tasvirlarga ishlov berish asosida GAT texnologiyalaridan foydalanish bilan erlarning cho'llanishini aniqlash va baholash, degradatsiyaga uchragan yaylov tuproqlarini diagnostik ko'rsatkichlarini aniqlash hamda ushbu jarayonlarning tahlil uslublari haqida batafsil ma'lumot berilgan.