Takroriy ekin sifatida ekilgan moshning hosildorligiga agrotexnik tadbirlarning ta’siri

Ushbu ishda Samarqand viloyatining Kattaqo'rg'on tumanida kuzgi bug'doy ang'iziga takroriy ekin sifatida moshning "Durdona" navini ekishning eng maqbul muddatlari va me'yorlarini aniqlash, uning hosildorligi va iqtisodiy samaradorligini oshirish yo'llari tadqiq etilgan. Tadqiqotlar natijasida iyul oyining boshida (1.07) gektariga 400 ming dona urug' sarflab mosh ekish eng maqbul hisoblanib, bu sharoitda yuqori hosil va iqtisodiy samaradorlikka erishish mumkinligi aniqlandi. Tadqiqot natijalari asosida ishlab chiqarishga tavsiyalar berilgan.

Asosiy mavzular

Mavzuning dolzarbligi: O'zbekiston sharoitida kuzgi bug'doydan keyin ang'izda takroriy ekin sifatida dukkakli don ekinlaridan moshni yetishtirish, tuproq unumdorligini oshirish va aholi ehtiyojini qondirishda muhim ahamiyat kasb etadi. Mosh oziq-ovqat manbai sifatida ham katta ahamiyatga ega.
Adabiyotlar sharhi: Moshning kelib chiqishi, afzalliklari, xalq xo'jaligidagi ahamiyati, yetishtirish texnologiyasi va agrotexnik tadbirlarning roli haqida ilmiy adabiyotlar tahlil qilingan.
Tadqiqot o'tkazish joyi va uslublari: Tajriba Samarqand viloyati Kattaqo'rg'on tumanidagi «Qoradaryo sohili charog'on» fermer xo'jaligida 2016-2017 yillarda o'tkazilgan. Tadqiqot ishlari GOST va boshqa uslubiyatlar asosida bajarilgan.
Tajriba dalasi tuprog'ining agrokimyoviy va agrofizikaviy xossalari: Tajriba dalasining tuprog'i gumus, harakatchan fosfor va almashinuvchi kaliy elementlari bilan o'rta va yaxshi darajada ta'minlanganligi aniqlangan.
Moshning o'sishi, rivojlanishi va hosildorligiga ekish muddatlari va me'yorlarining ta'siri: Ekish muddatlari va me'yorlarining o'zgarishi moshning unib chiqish sur'ati, vegetatsiya davri, o'simlik bo'yi, dukkak hosil bo'lishi va hosildorligiga ta'sir ko'rsatishi aniqlangan. Iyul oyining boshida 400 ming dona/ga me'yorida ekish eng maqbul deb topilgan.
Moshning yerdan ustki qismi massasi va ildizida tuganaklar hosil bo'lishi: Moshning organik modda to'plashi va tuganak hosil qilishida ekish muddatlari va me'yorlarining ta'siri o'rganilgan. Ergash ekin sifatida iyul oyining boshida ekish organik modda to'planishini oshirgan.
Moshning don hosildorligiga ta'siri: Ekish muddatlari va me'yorlarining o'zgarishi moshning don hosildorligiga sezilarli ta'sir ko'rsatgan. Iyul oyining boshida 400 ming dona/ga me'yorida ekish eng yuqori hosildorlikni ta'minlagan.
Iqtisodiy samaradorligi: Tajriba natijalarining iqtisodiy tahlili shuni ko'rsatdiki, moshni iyul oyining boshida 400 ming dona/ga me'yorida ekish eng yuqori sof foyda va rentabellikni ta'minlaydi.
Ishlab chiqarish sinovi va amaliyotga tadbiq etilishi: Tajriba natijalari ishlab chiqarish sharoitida sinovdan o'tkazilib, tasdiqlangan. Iyul oyining boshida 400 ming dona/ga me'yorida ekish eng maqbul deb topilgan.
Xulosalar va ishlab chiqarishga tavsiyalar: Tadqiqot natijalariga asoslanib, moshni kuzgi bug'doy ang'iziga iyul oyining boshida 400 ming dona/ga me'yorida ekish tavsiya etilgan.