Анъанавий чолгу ижрочилиги
Ushbu kitob O‘zbekiston Respublikasi Oliy va O‘rta Maxsus Ta’lim Vazirligi hamda Madaniyat va Sport ishlari Vazirligi tomonidan chop etilgan. Kitob O‘zbekiston Davlat Konservatoriyasi professori Xurshid Oripov tomonidan yozilgan «An'anaviy cholg‘u ijrochiligi (Nay)» nomli o‘quv qo‘llanmasi hisoblanadi. Qo‘llanma oliy ta’lim muassasalari talabalari uchun mo‘ljallangan bo‘lib, nay ijrochiligi, uning texnikasi va ijro uslublarini o‘rganishga qaratilgan. Unda nay chalish texnikasi, nafas olish usullari, hamda O‘zbek milliy musiqasining turli janrlaridagi asarlar, jumladan Shashmaqom, katta ashula, xalq kuylari va bastakorlar asarlarining ijrosi haqida batafsil ma’lumot berilgan. Kitobda nayning tarixiy taraqqiyoti, uning xususiyatlari, ijro an’analari, hamda zamonaviy o‘qitish uslublari ham yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Nay ijrochiligi asoslari: Nay ijrochiligi fanining maqsadi, o‘rganiladigan asosiy vazifalar, uslubiy ko‘rsatmalar, ijrochilik holati va nafas olish usullari, an’anaviy ijrochilikning o‘ziga xos xususiyatlari, nay sozini olib yurish qoidalari, innovatsion texnologiyalardan foydalanish hamda asarlarga izohlar berilgan.
- Nay ijrochi mashqlari: Kitobda I, II, III, IV kurs talabalari uchun mo‘ljallangan xalq kuylari, Shashmaqom namunalari, katta ashula, patnisaki yo‘llari, surnay yo‘llaridan namunalar hamda bastakorlar asarlarining ijro mashqlari keltirilgan.
- Ijro bezaklari va uslublari: Nay ijrosida ishlatiladigan turli bezaklar (forshlag, titratma, sayqal, nolish, molish, kashish, sayratish) va ularning ijro uslublari batafsil tushuntirilgan.
- Shashmaqom ijrochiligi: Shashmaqomning Navo maqomi va uning tarkibidagi turli qismlari (Tasnif Navo, Tarjei Navo, Garduni Navo, Nag’mai Oraz Navo, Muxammasi Bayot, Muxammasi Xusayniy, Saraxbori Navo, Chapandozi Savti Navo, Taronai Dugoh, Saraxbori Dugoh, Chorgoh) hamda ularning ijro uslublari haqida batafsil ma'lumot berilgan.