Телетрафика асослари
Ushbu o'quv qo'llanma O'zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi tomonidan Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti Farğona filialining
Asosiy mavzular
- TELEGRAFIK AKOSLARI: Ushbu o'quv qo'llanma "Telegragrafi asoslari" fanidan o'tkazilgan ma'ruzalar uchun metodologik qo'llanmadir. Unda telekommunikatsiya texnologiyalari va kasbiy ta'lim fakultetining "Telekommunikatsiya injiniringi" kafedrasi tomonidan tayyorlangan. Qo'llanmada telekommunikatsiya texnologiyalari, xususan, telefon aloqasi, kiruvchi chaqiruvlar oqimi, ularni baholash usullari, Erlang va Engset modellariga oid ma'lumotlar berilgan. Shuningdek, turli xil tarmoqlar va ularning signallashuv usullari, xizmat ko'rsatish sifatini baholash usullari, takroriy chaqiruvlar va ularning tizimga ta'siri, shuningdek, multiservice tarmoqlarida xizmat ko'rsatish sifatini taqqoslash ko'rib chiqilgan. Kitob oxirida keltirilgan nazorat savollari talabalarning bilimlarni mustahkamlashga yordam beradi. Ushbu qo'llanma "Telekommunikatsiya texnologiyalari" ta'lim yo'nalishi talabalari uchun mo'ljallangan.
- 1-маъруза. Кириш. Фаннинг мақсади ва вазифалари.: Ushbu mavzu "Telekommunikatsiya asoslari" fanining maqsadi, vazifalari va fanda qo'llaniladigan matematik apparat va modellarni o'rganishga bag'ishlangan. U kundalik hayotda axborot oqimlarining tahlili va tizimlarga tushgan talablar bilan bog'liq masalalarni qamrab oladi. Mavzu telekommunikatsiya sohasida statistik barqarorlik tamoyilini, ushbu tamoyil asosida telefon yuki va uning o'zgarishini hisoblash usullarini va bu borada hissa qo'shgan olimlar haqida ma'lumot beradi.
- 2-маъруза. Чақириқ оқими, оқим параметрлари, аниқланиш соҳаси.: Ushbu mavzu "Telekommunikatsiya asoslari" fanida chaqiriq oqimlari, ularning turlari, aniqlanish sohalari va oqim parametrlari haqida ma'lumot beradi. Mavzu "statstik barqarorlik" tushunchasi va uning ahamiyatini, shuningdek, chaqiriq oqimlarining klassifikatsiyasini ochib beradi. Bundan tashqari, chaqiriq oqimlarining asosiy xususiyatlari va ularni ifodalash usullari ham ko'rib chiqiladi.
- 3-маъруза. Энг оддий чақириқ оқими.: Mavzu "Eng oddiy chaqiriq oqimi" tushunchasini, uning matematik modelini va kommunikatsiya tizimining holatini o'rganishga bag'ishlangan. Mavzu Poissona taqsimotining xususiyatlarini va "eng oddiy oqim" modelini tushuntiradi. Shuningdek, u "takror chaqiruvlar" va ularning tizimga ta'sirini ham qamrab oladi.
- 4-маъруза. Talab oqimi modeli. Nostatsionar Puasson oqimi: Ushbu mavzu talab oqimi modellarini, nostatsionar Puasson oqimini, primitiv oqimni, cheklangan ta'sirli chaqiriq oqimini, Erlang oqimini va tug'ilish va halokat jarayonlarini ko'rib chiqadi. Mavzu nostatsionar Puasson oqimining parametrlari va ularning xususiyatlarini, shuningdek, Poissona formula yordamida ularni hisoblash usullarini ochib beradi.
- 5-маъруза. Yuklama. Yuklama turlari: Mavzu yuklama, yuklama turlari, yuklama konsentratsiyasi va parametrlari, shuningdek, stansiyalararo trafikni hisoblashga bag'ishlangan. U telefon yuklamasini, uning turlarini va uning hisoblash usullarini o'rganadi. Shuningdek, mavzu telekommunikatsiya tizimlarida yuklamaning turli usullarini va ularning vazifalarini tushuntiradi.
- 6-маъруза. Xizmat ko'rsatish sifati: Ushbu mavzu xizmat ko'rsatish sifatini, chaqiriqlarga xizmat ko'rsatish uzilishini, navbat uzunligini, umumiy buyurtmalar sonini, buyurtmani tizimga kelish vaqtini va buyurtmani yo'qotish ehtimolligini ko'rib chiqadi. Mavzu "an'anaviy" va "shartli" yo'qotishlar turlarini, shuningdek, ularning xizmat ko'rsatish sifatiga ta'sirini ochib beradi.
- 7-маъруза. Tasodifiy jarayonlar nazariyasi: Ushbu mavzu tasodifiy jarayonlar nazariyasini, Markova jarayonini, uning xususiyatlarini, jumladan, aniqlanish sohasini, umumiy xususiyatlarini, ergadlik xususiyatini va Markova jarayonini asosiy tavsiflarini ko'rib chiqadi. Mavzu tasodifiy jarayonlar va ularning telekommunikatsiya tizimlarida qo'llanilishini tushuntiradi.
- 8-9-маъруза. Erlangning birinchi modeli.: Mavzu Erlangning birinchi modelini, uning formula-larini va muvozanat tizimining tenglamalarini ko'rib chiqadi. Ushbu model statistika-dan foydalanib, to'liq imkonli va ideal-simmetrik, shuningdek, noto'liq imkonli sxemalarni hisoblashga imkon beradi. Modelning asosiy elementlari: kiruvchi axborot oqimi, axborotni taqsimlash tizimi va xizmat ko'rsatish tartibi.
- 10-маъруза. Engset modeli. Erlang va Engset modellarini solishtirish: Ushbu mavzu Engset modelini, uning taqsimotini va Erlang va Engset modellari bilan solishtirilishini ko'rib chiqadi. Mavzu ommaviy xizmat ko'rsatish tizimlariga tushgan chaqiruvlar oqimini tavsiflashda Engset modelining ahamiyatini va uning Erlang modelidan farqini tushuntiradi.
- 11-маъруза. Erlangning ikkinchi modeli: Mavzu Erlangning ikkinchi modelini, uning tenglamalar sistemasini va Erlangning ikkinchi formulasini ko'rib chiqadi. Ushbu model to'liq imkonli kommunikatsiya tizimlariga (TIT) mo'ljallangan va chaqiriqqa xizmat ko'rsatish vaqtini Erlangning ikkinchi modelli bilan tavsiflaydi.
- 12-маъруза. Kommunikatsiya tizimlarini tahlil qilish va optimallashtirish: Mavzu kommunikatsiya tizimlarini tahlil qilish va optimallashtirishga, eng oddiy kommunikatsiya tizimi va uning asosiy tavsiflariga bag'ishlangan. Mavzu bir- va ikki zvenoli kommunikatsiya bloklarini, ularning hisoblash usullarini ko'rib chiqadi.
- 13-маъруза. Ko'pzvenoli sxemalarni hisoblashda Yakobeyusning kombinator uslubi: Ushbu mavzu ko'p zvenoli sxemalarni hisoblashda Yakobeyusning kombinator uslubini ko'rib chiqadi. Mavzu katta sig'imli kommunikatsiya maydonlarini qurishda yuzaga keladigan muammolarni va ko'p zvenoli sxemalarni hisoblash uslublarini tushuntiradi.
- 14-15-маъруза. Kanallar va paketli kommunikatsiyalar: Mavzu kanallar va paketli kommunikatsiya tarmoqlarida xizmat ko'rsatishni taqqoslashga bag'ishlangan. U telekommunikatsiya tarmoqlarida kommunikatsiya uslublarini, kanallar va paketli kommunikatsiyani, uzatish vaqtining kattaligini va kutish vaqtining uzunligini ko'rib chiqadi.
- 16, 17-маъруза. Prioritetga ega tizimlar: Ushbu mavzu prioritetga ega tizimlarni, buyurtmaga xizmat ko'rsatishga kiritiladigan prioritetlarni va xizmat ko'rsatish tartibini ko'rib chiqadi. Shuningdek, prioritetli tizimlarning kutish vaqtini hisoblash usullarini o'rganadi.
- 18-маъруза. Takror chaqiruvli tizimlar: Mavzu takror chaqiruvli tizimlarni, ularning parametrlarini va takror chaqiruvli tizimlarda xizmat ko'rsatishni ko'rib chiqadi. Mavzu "takror chaqiruvli tizimlar" tushunchasini, ularning asosiy xususiyatlarini va ularni model-lash usullarini tushuntiradi.