Rivojlanish psixologiyasi.Pedagogik psixologiya

Ushbu kitob O‘zbekiston Respublikasi Oliy va O‘rta Maxsus Ta’lim Vazirligi tomonidan tavsiya etilgan "Rivojlanish Psixologiyasi. Pedagogik Psixologiya" darsligidir. Kitobda rivojlanish psixologiyasi va pedagogik psixologiyaning asosiy mavzulari, jumladan, bolalikdan qarilik davrigacha shaxsning psixologik rivojlanish xususiyatlari, ta’lim jarayonining psixologik mohiyati, bilimlarni o‘zlashtirishning psixologik komponentlari, ta’limning noan’anaviy usullari, mustaqil tafakkurni rivojlantirish, ta’lim jarayonini boshqarish kabi mavzular chuqur o‘rganilgan. Shuningdek, kitobda yosh davrlari psixologiyasi, har bir yoshning psixologik va individual xususiyatlari, psixik taraqqiyotning umumiy qonuniyatlari, pedagogik jarayonni tashkil qilish, rivojlanish nazariyalari va metodlari, shaxs rivojlanishining psixoanalitik va ijtimoiy yo‘nalishlari, maktabga tayyorlik, o‘smirlik va keksalik davrlaridagi psixologik o‘zgarishlar hamda tarbiya jarayonining psixologik jihatlari batafsil yoritilgan. Kitobda shuningdek, kitobxonlarga mavzuni mustahkamlash uchun nazorat savollari va test topshiriqlari ham berilgan.

Asosiy mavzular

KIRISH: Kitobning asosiy maqsadi, vazifalari va mazmuni bilan tanishish.
Yosh psixologiyasining predmeti, vazifalari va nazariyasi: Yosh psixologiyasining predmeti, vazifalari, asosiy tushunchalari va nazariyasi bilan tanishish.
Yosh psixologiyasining tadqiqot metodlari: Yosh psixologiyasining tadqiqot metodlari, jumladan kuzatish, eksperiment, test, anketa va boshqalar bilan tanishish.
Yosh psixologiyasining shakllanish tarixi: Yosh psixologiyasi fanining shakllanish tarixi, jumladan, nazariyalar, tadqiqotlar va olimlar bilan tanishish.
XX asrning boshlarida bola rivojlanish nazariyalari: XX asrning boshlarida bola rivojlanish nazariyalari, jumladan, psixik rivojlanish omillari, bola psixikasining predmeti, ijtimoiy va biologik omillar bilan tanishish.
Shaxs rivojlanishi sifatida psixik rivojlanishning psixoanalitik yo‘nalishi: Shaxs rivojlanishining psixoanalitik nazariyasi, jumladan, Freyd va Erikson nazariyalari, bolalik psixoanalizi hamda psixoanalizning hozirgi zamon talqinlari bilan tanishish.
Eriksonning shaxs rivojlanishini psixoijtimoiy nazariyasi: Eriksonning ego-psixologiyasi, ishlarida tadqiqot metodlari, asosiy tushunchalari va shaxs rivojlanishining psixoijtimoiy bosqichlari bilan tanishish.
Bola psixik rivojlanishi va organizm yetilishining biologik omillari: Bola psixik rivojlanishining biologik omillari, rivojlanishning yetilishining roli va biogenetik konsepsiyalar bilan tanishish.
J.Piaje konsepsiyasi: J.Piajening bola intellektual rivojlanishini tadqiq qilishining asosiy yo‘nalishlari, intellekt operatsional ta’limoti va nazariyasining tanqidi bilan tanishish.
Psixik rivojlanishni tushunishning madaniy-tarixiy konsepsiyasi. L.S.Vigotskiy va uning maktabi: Psixik rivojlanishning madaniy-tarixiy konsepsiyasi, inson psixik rivojlanishining o‘ziga xos muammolari, L.S.Vigotskiyning psixik taraqqiyotini o‘rganishdagi ikkita paradigmalar bilan tanishish.
Inson psixik rivojlanishining bosqichlari: Ontogenezda rivojlanishni davrlashtirish muammosi: Yoshga oid davrlarning tarixiy kelib chiqish muammosi, «Psixologik yosh» kategoriyasi va L.S.Vigotskiy ishlarida bolalar rivojlanishini davrlashtirish muammosi, D.B.Elkoninning rivojlanishni davrlashtirish va yoshga oid dinamikasi haqidagi tasavvurlari, psixik rivojlanish taraqqiyotini o‘rganishda ikkita paradigmalar bilan tanishish.
Kichik maktab yoshi: Maktab ta’limiga psixologik tayyorgarlik va rivojlanishning ijtimoiy shart-sharoitlari, maktabga moslashish, kichik maktab yoshida yetakchi faoliyat, asosiy psixologik yangilik, o‘smirlik davriga o‘tishdagi inqiroz bilan tanishish.
O‘smirlik davri: O‘smirlik yoshida rivojlanishning ijtimoiy shart-sharoitlari, yetakchi faoliyat, psixikasi va xulq-atvorining o‘ziga xos xususiyatlari, kattalar bilan muloqot, psixologik yangilik va o‘spirinlik davriga o‘tishdagi inqiroz bilan tanishish.
Yetuklik: Yetuklik psixologik bosqich sifatida, yetuklikni davrlashtirish muammosi, yetuklik davrining yetakchi faoliyati va rivojlanishning ijtimoiy shart-sharoitlari, shaxs rivojlanishi, yetuklik davrining inqirozlari va psixofiziologik va bilish jarayonlarining rivojlanishi bilan tanishish.
Keksalik va keksayish: Keksalik bioijtimoiy hodisa sifatida, gerontopsixologiya muammolari, keksalik va keksayish nazariyalari, keksalikning yosh chegaralari muammosi, keksalik davrida shaxsiy inqiroz va yoshning psixologik vazifalari, keksalik davrida yetakchi faoliyat va rivojlanishning ijtimoiy shart-sharoitlari, keksalik davrining shaxsiy xususiyatlari, keksayish davrida bilish jarayonlari bilan tanishish.
Pedagogik psixologiya fanining maqsadi va vazifalari: Pedagogik psixologiya fanining predmeti, vazifalari, bo‘limlari, tadqiqot metodlari, pedagogik jarayon konsepsiyalari va hozirgi zamon ta’limi: kognitiv-oriyentirovkadan shaxsiy oriyentirovkali ta’lim paradigmalari bilan tanishish.
Ta’lim psixologiyasi: Ta’limning mohiyati, o‘quv faoliyati, o‘quv motivlari, rivojlantiruvchi ta’limning psixologik asoslari, dars jarayonida o‘quvchilarni boshqarish texnikasi va usullari, kompyuterlashtirilgan ta’limning psixologik jihatlari bilan tanishish.
Tarbiya psixologiyasi: Tarbiyaviy texnologiyalarning psixologik jihatlari, turli yosh bosqichlarida tarbiya xususiyatlari, shaxs shakllanishiga oilaning va madaniyatning ta’siri bilan tanishish.
O‘qituvchi psixologiyasi: Pedagog faoliyatida psixologiyaning o‘rni, pedagogik muloqot, o‘zaro harakatlar psixologiyasi, pedagogik qobiliyatlar, pedagogik faoliyatning individual uslubi va pedagog bilan psixolog faoliyatining modeli, pedagogik jamoa psixologiyasi bilan tanishish.
Pedagogik faoliyatning psixologik asoslari: Pedagogik faoliyatning psixologik xususiyatlari, pedagog shaxsi va unga qo‘yiladigan talablar, pedagogning o‘zini-o‘zi boshqarish muammosi bilan tanishish.
GLOSSARIY: Kitobda keltirilgan asosiy terminlarning izohli lug‘ati.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR: Kitobni tayyorlashda foydalanilgan ilmiy adabiyotlar ro‘yxati.