Управление качеством в реальном секторе
Oʻzbekiston iqtisodiyotida real sektor sifatini boshqarishning nazariy va amaliy jihatlariga bagʻishlangan ushbu darslik, talabalar, magistrlar, iqtisodchilar va menejerlar uchun moʻljallangan. Unda sifatni boshqarishning nazariy asoslari, jahon va milliy tajribalar, standartlashtirish, sertifikatsiyalash va metrologiya kabi muhim mavzular chuqur yoritilgan. Kitobda ayniqsa, Oʻzbekistonda sifatni boshqarish tizimini joriy etish, uni takomillashtirish va raqobatbardoshlikni oshirish masalalariga alohida eʼtibor qaratilgan. Shuningdek, isteʼmolchilar huquqlarini himoya qilish, sifatni taʼminlashda davlatning roli hamda xalqaro standartlar va tajribalar tahlili keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Real sektorida sifatni boshqarish: kurs obyekti va maqsadi: Ushbu bo'limda "Real sektorida sifatni boshqarish" kursining maqsadi va vazifalari, uning iqtisodiy fanlar tizimidagi o‘rni, shuningdek, sifatni boshqarishning nazariy asoslari va real sektoriga tatbiq etilishi kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Mavzu oxirida talabalar uchun qisqacha xulosalar, nazorat va muhokama uchun savollar hamda vazifalar berilgan.
- Mahsulot sifatining iqtisodiyoti va ishlab chiqarish samaradorligi: Bu bo'limda mahsulot sifati iqtisodiy kategoriya sifatida qarab chiqiladi, uning iqtisodiyotdagi oʻrni, sifatning iqtisodiy muammolari va sifat xarajatlarining klassifikatsiyasi ochib beriladi. Shuningdek, mahsulot sifatini takomillashtirishning iqtisodiy samaradorligi ham koʻrib chiqiladi. Mavzu yakunida qisqacha xulosalar, savollar va vazifalar keltirilgan.
- Mahsulot sifatining boshqaruvida milliy va horijiy tajriba: Bo'limda mahsulot sifatini boshqarishning nazariy va amaliy jihatlari, jahon va O'zbekiston tajribasi ko'rib chiqiladi. Zamonaviy sharoitda sifat boshqaruvining asosiy tamoyillari va vazifalari, shuningdek, jahon va milliy sifat boshqaruvi tizimlari tahlil etiladi. Mavzu so'ngida qisqacha xulosalar, savollar va vazifalar berilgan.
- Standartlashtirishning tashkiliy-huquqiy asoslari: Ushbu mavzu iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida standartlashtirishning nazariy-texnik asoslarini, standartlarning mohiyati, turlari va xususiyatlarini, shuningdek, xorijiy tajribalarni ochib beradi. Oʻzbekiston Respublikasining "Standartlashtirish toʻgʻrisidagi" Qonunining ahamiyati ham tushuntiriladi. Mavzu oxirida qisqacha xulosalar, nazorat savollari va vazifalar keltirilgan.
- Sanoat mahsulotlarini xalqaro standartlashtirishi: Mavzu xalqaro standartlashtirishning nazariy-texnik asoslari, uning dunyo iqtisodiyotidagi o‘rni va ahamiyatini ochib beradi. Xalqaro tashkilotlarning (ISO, MEK, SEN) maqsadlari, vazifalari hamda ularning faoliyatiga oid maʼlumotlar beriladi. Shuningdek, ISO 9001, ISO 9002, ISO 9003 sifat tizimlarining qo‘llanish xususiyatlari ham koʻrib chiqiladi. Mavzu oxirida qisqacha xulosalar, nazorat savollari va vazifalar keltirilgan.
- Metrologiyaning tashkiliy-xuquqiy asoslari: Bo'limda metrologiya yo'nalishidagi asosiy tushunchalar, mahsulot sifatini ta'minlashda metrologiyaning o'rni, jismoniy birliklar o'lchamlarining mohiyati va foydalanish xillari ko'rib chiqiladi. O'zbekiston Respublikasining metrologiya xizmatlari tuzilmasi, xalqaro metrologiya va ularning vazifalari haqida ma'lumot beriladi. Mavzu so'ngida qisqacha xulosalar, nazorat savollari va vazifalar keltirilgan.
- Real sektorda mahsulot sertifikatlashning tashkiliy xuquqiy asoslari: Ushbu mavzu real sektorda mahsulot sertifikatlashning asosiy tushunchalari, maqsadlari, vazifalari va O'zbekistondagi huquqiy asoslarini yoritib beradi. Xalqaro ISO tashkilotining tavsiyanomalari va xorijiy tajribalar (Germaniya, Frantsiya, Yaponiya) ham tahlil etiladi. Mavzu yakunida qisqacha xulosalar, nazorat savollari va vazifalar berilgan.
- Real sektorda sifat tizimi va ishlab chiqarishda sertifikatlashning tashkillanishi: Mavzu sifatni boshqarishning zamonaviy konsepsiyalarini, sifat sertifikatsiyasi tizimining tarkibini va korxona raqobatbardoshligini oshirishda sifat tizimi sertifikatsiyasining ahamiyatini yoritadi. Shuningdek, sifat tizimlarini sertifikatlashtirish bo'yicha xalqaro tajribalar ham ko'rib chiqiladi. Mavzu so'ngida qisqacha xulosalar, nazorat savollari va vazifalar keltirilgan.
- Iste'molchilar huquqlarini davlat himoyasi: Ushbu mavzu mahsulot va xizmatlarning xavfsizligi, iste'molchilar hamda ishlab chiqaruvchilarning huquqlari va tovarlar haqidagi ma'lumotlar mazmunini tushuntiradi. Davlatning iste'molchilar huquqlarini himoya qilish borasidagi ishlari ham ko'rib chiqiladi. Mavzu yakunida qisqacha xulosalar, nazorat savollari va vazifalar berilgan.
- Umumiy o’lchov tizimini ta’minlanishi: Bo'limda o'lchov tizimining tushunchasi, uning mohiyati va xususiyatlari, o'lchov vositalarini tanlash prinsiplari va mahsulot sifatini o'lchash usullari haqida ma'lumot beriladi. Xalqaro o'lchov birliklari tizimi (SI) va uning mazmuni ham yoritiladi. Mavzu yakunida qisqacha xulosalar, nazorat savollari va vazifalar keltirilgan.