ФУНКЦИОНАЛЬНО-КОММУНИКАТИВНАЯ ОБУСЛОВЛЕННОСТЬ УПОТРЕБЛЕНИЯ СОВЕТИЗМОВ

Ushbu maqola Oʻzbekiston tilida sovet davrida rus tilidan kirib kelgan va hozirda koʻproq keksa avlod vakillari nutqida qoʻllaniladigan "sovetizmlar" deb nomlanuvchi lingvistik hodisaning ijtimoiy-kommunikativ jihatdan oʻrganishga bagʻishlangan. Tadqiqotda keksa avlodning soʻzlashuv uslubi yosh avloddan farq qilishi, ularning nutqida eski, oʻz davriga xos boʻlgan soʻzlar koʻproq uchralishi taʼkidlanadi. Shuningdek, maqolada mazkur leksik birliklarning paydo boʻlishi, ularning Oʻzbekiston tiliga kirib kelishi, qabul qilinishi va avlodlar nutqida qoʻllanilishi sabablari, ularning ijtimoiy-siyosiy, madaniy oʻzgarishlar bilan bogʻliqligi tahlil qilinadi. Maqolada sovet davri bilan bogʻliq boʻlgan koʻplab soʻzlar, jumladan, siyosiy, ijtimoiy, iqtisodiy va texnikaviy atamalarning tahlili keltirilgan.

Asosiy mavzular

Keksa avlod nutqida sovetizmlarning qoʻllanilishi: Maqolaning asosiy maqsadi keksa avlod vakillarining nutqida sovet davriga oid soʻzlar (sovetizmlar)ning qoʻllanilishini ijtimoiy-kommunikativ nuqtai nazardan oʻrganishdan iborat. Tadqiqotda bu soʻzlarning paydo boʻlishi, ularning oʻzbek tiliga kirib kelishi va qoʻllanishi tahlil qilinadi.
Oʻzbek tiliga sovetizmlarning kirib kelishi sabablari: Maqolada sovet davrida ijtimoiy-siyosiy, madaniy va iqtisodiy oʻzgarishlar natijasida rus tilidan oʻzbek tiliga koʻplab yangi soʻzlar kirib kelgani, ularning aksariyati aynan keksa avlod vakillari nutqida saqlanib qolgani haqida soʻz yuritiladi.
Yosh va keksa avlod nutqidagi farqlar: Tadqiqotda yosh avlodning zamonaviy oʻzlashmalaridan farqli oʻlaroq, keksa avlod vakillari nutqida koʻpincha eski, eskirgan, ammo oʻz davri uchun dolzarb boʻlgan sovetizmlarning uchraydiganligi taʼkidlanadi.
Sovetizm tushunchasi va uning oʻzbek tilidagi ifodalanishi: Maqolada sovetizm tushunchasi tahlil qilinib, oʻzbek tiliga kirib kelgan sovetizmning lingvistik xususiyatlari, jumladan, ularning fonetik, morfologik va semantik jihatdan oʻzlashuvi koʻrib chiqiladi.