Кўприк вариантларини лойихалаш
Ushbu o'quv qo'llanma temirbeton to'sinli ko'priklarning variantlarini ishlab chiqishga bag'ishlangan. Unda ko'priklar uchun qo'yiladigan umumiy talablar, loyihalash tartiblari, mahalliy sharoitlar va loyiha uchun zarur ma'lumotlar, temir beton ko'priklarni loyihalashda asosiy ishlar hajmini aniqlash, variantlarni taqqoslash va misollar yoritilgan. Kitobda turli xil ko'prik tizimlari, jumladan, uzluksiz-to'sinli, uzluksiz-ramali va boshqa tizimlar, shuningdek, ularning asosiy elementlari: oralig' qurilmalari, tayanchlar va poydevorlar ko'rib chiqiladi. Har bir bo'limda amaliy misollar va hisob-kitoblar keltirilgan, bu talabalarga mavzuni chuqur tushunishga yordam beradi.
Asosiy mavzular
- Ko'prikli inshootlarga qo'yiladigan umumiy talablar va loyihalash tartiblari: Ko'prikli inshootlarga foydalanish, ekologik, iqtisodiy, ishlab chiqarish va me'morchilik talablari qo'yiladi. Loyihalashda ushbu talablarni qanoatlantirish hamda xavfsizlik, ishonchlilik va chidamlilikni ta'minlash muhim ahamiyatga ega. Loyihalash tartiblari geologiya, gidrologiya, iqlim sharoiti va boshqa omillarni hisobga oladi.
- Variant loyihalashni metodikasi va vazifalari: Variant loyihalash ko'prikni loyihalashda turli konstruktiv-texnologik yechimlarni tanlash va ularni taqqoslashga asoslanadi. Bu jarayon mahalliy sharoitlar, iqtisodiy samaradorlik va texnik talablarni hisobga olgan holda amalga oshiriladi. Asosiy vazifa - eng maqbul va ratsional yechimni topishdir.
- Mahalliy sharoitlar va loyiha uchun beriladigan ma'lumotlar: Har qanday ko'prikni loyihalashdan oldin, qurilish rayonining tabiiy va geografik sharoitlari, injenerlik-geologik, gidrologik, seysmik va boshqa xususiyatlari o'rganiladi. Bu ma'lumotlar loyiha uchun asosiy topshiriqni shakllantirishda muhim rol o'ynaydi.
- Temir beton ko'priklar variantlarini ishlab chiqish: Temir beton ko'priklarining turli tizimlari (uzluksiz-to'sinli, uzluksiz-ramali va boshqalar) va ularning asosiy elementlari (oraliq qurilmalar, tayanchlar, poydevorlar) ko'rib chiqiladi. Har bir tizimning afzalliklari va kamchiliklari, shuningdek, ularning qo'llanilish sohasi tahlil qilinadi.
- Temir beton ko'priklarini loyihalashda asosiy ishlar hajmini aniqlash: Ko'prik variantlarini taqqoslash uchun materiallar (temir-beton, armatura, yordamchi qurilmalar) hajmi hisoblab chiqiladi. Bu hisob-kitoblar loyihalashning iqtisodiy samaradorligini aniqlashda muhimdir.
- Temir beton ko'priklar variantlarini taqqoslash: Variantlarni taqqoslashda smeta bahosi, material sarfi, ish haqi, qurilish muddati, ekspluatatsiya sharoiti, ekologik ta'siri va me'moriy-estetik jihatlar hisobga olinadi. Bu ko'prikning eng maqbul va iqtisodiy samarali variantini tanlashga yordam beradi.
- Temir beton ko'priklarni variantlarini tuzishga misol: Ushbu bo'limda temir beton ko'priklarini loyihalashning amaliy misollari keltirilgan. Turli yuklamalar va mahalliy sharoitlar ostida ko'prik variantlarini hisoblash va taqqoslashning bosqichlari ko'rsatilgan.