Жанубий Ўзбекистонда шаҳарсозлик ва урбанизация тарихи (XVIII – XX аср бошлари)
Ushbu avtoreferatning asosiy maqsadi Janubiy O‘zbekiston shaharlari tarixini va urbanizatsiya jarayonlarini XVIII-XX asr boshlarida ilmiy-amaliy tadqiq etishdan iboratdir. Tadqiqotda ushbu davrdagi shaharlarning ijtimoiy-iqtisodiy hayoti, madaniyati, boshqaruv tizimi, me'morchiligi, aholisi va mashg'ulotlari tarixiga oid keng qamrovli ma'lumotlar berilgan. Tadqiqotning ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati hamda ushbu mavzuni o'rganishda foydalanilgan manba va adabiyotlar tahlili ham o'z ifodasini topgan. Avtoreferatda tadqiqotning asosiy xulosalari va tavsiyalari ham keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Jahon miqyosida hozirgi davr globalizatsiya sharoitida tarixiy-madaniy merosni saqlash, tarixda rivojlangan yangi an'analarni, xususan, urbanizatsiya jarayonlarini amalga oshirish muhim ahamiyat kasb etmoqda. O'rganilayotgan davr shaharlarining ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy hamda ilm-fan va madaniyat markazlari sifatidagi ahamiyatini ko'rsatish, ularning rivojiga ta'sirini ochib berish bo'yicha tadqiqotlar olib borish zarurati ta'kidlangan.
- Tadqiqotning maqsadi va vazifalari: Tadqiqotning maqsadi XVIII-XX asr boshlarida Janubiy O'zbekiston shaharlarining ijtimoiy-iqtisodiy hayoti, madaniyati, boshqaruv tizimi, qurilishi va me'morchiligi, aholi tarkibi va mashg'ulotlari tarixini ochib berishdan iborat. Vazifalar qatoriga esa ushbu davrdagi urbanizatsiya jarayonlariga oid ma'lumotlar asosida shaharlarning tarixiy geografiyasini ko'rsatish, ma'muriy-hududiy boshqaruv tizimini tasniflash, shaharsozlik madaniyatining o'ziga xos xususiyatlarini yoritish kiradi.
- Tadqiqotning obyekti va predmeti: Tadqiqotning obyekti sifatida XVIII – XX asr boshlaridagi Janubiy O'zbekiston hududlarining urbanizatsiya jarayonlari tarixi olingan. Tadqiqotning predmeti esa ushbu davrdagi Janubiy O'zbekiston shaharlarining shaharsozlik va urbanizatsiya tarixi hisoblanadi.
- Tadqiqot usullari va ilmiy yangiligi: Dissertatsiyada xronologik ketma-ketlik, qiyosiy tahlil, tarixiy, determinizm tamoyillari, tizimli yondashuv kabi usullardan foydalanilgan. Ilmiy yangilik sifatida esa Buxoro amirligi davrida Qashqadaryo va Surxondaryo vohalarining ma'muriy-tuzilish tizimi, shaharlarning joylashuvi, aholining zichlashuvi, infratuzilmalar, etnik tarkibi kabi masalalar ochib berilgan.
- Tadqiqot natijalarining ilmiy va amaliy ahamiyati: Tadqiqot natijalarining ilmiy ahamiyati Buxoro amirligi davridagi shaharlar madaniyatining rivojlanish darajasini ko'rsatish bilan izohlanadi. Amaliy ahamiyati esa O'zbekiston shaharlari tarixi bo'yicha maxsus kurs, o'quv qo'llanmalar tayyorlashda hamda davlat dasturlarini bajarishda foydalanish mumkinligi bilan izohlanadi.
- Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi: Tadqiqot natijalari asosida tayyorlangan bukle't va flayerlar Qashqadaryo viloyati tarixi va madaniyati davlat muzeyiga kiritilgan. Shuningdek, tadqiqot natijalaridan telekanallarda efirga uzatilgan ko'rsatuvlar ssenariylarini tayyorlashda ham foydalanilgan.