Аррали жинда чигит тароғини такомилаштириш орқали чигит тукдорлигини камайтириш
Ushbu dissertatsiya avtoreferati O'zbekistonda paxta tolasi ishlab chiqarish jarayonida, xususan, arra li jinglarda (saw gin) chigitni o'simlik tukdorligini kamaytirish masalasiga bag'ishlangan bo'lib, unda yangi konstruktsiyali chigit tarog'ini ishlab chiqish va joriy etish orqali tola chiqishini ko'paytirish, energiya sarfini kamaytirish hamda mahsulot sifatini yaxshilashga qaratilgan nazariy va eksperimental tadqiqotlar keltirilgan. Tadqiqotda mexanika, materialshunoslik va texnologiya fanlarining asosiy qonuniyatlaridan foydalanilgan holda matematik modellar tuzilgan va amaliy sinovlar natijalari tahlil qilingan.
Asosiy mavzular
- Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zaruriyati: Jahonda paxta tolasi ishlab chiqarishda energiya-resurstejamkor texnologiyalar va vositalarning muhimligi, shuningdek, O'zbekistonda paxta sanoatini rivojlantirish strategiyasi doirasida energiyani tejash va mahsulot sifatini oshirish kabi vazifalarning dolzarbligi ko'rsatilgan. Ayniqsa, chigitdan tola ajratish jarayonida energiya sarfini kamaytirish va tola yo'qotilishini minimallashtirishga qaratilgan yangi texnologiyalar va uskunalar ishlab chiqish zaruriyati ta'kidlangan.
- Tadqiqotning obyekti va predmeti: Tadqiqot obyekti sifatida arra li jin ishchi kamerasidan jinlangan chigitlarni chiqarish mexanizmi olingan. Tadqiqot predmeti esa paxtani samarali jinlashni ta'minlaydigan, takomillashtirilgan chigit tarog'i hisoblanadi.
- Tadqiqotning usullari va ilmiy yangiligi: Tadqiqotda differensial tenglamalarni yechishning sonli usullari, regresiya tenglamalari, Nyuton usuli, statistik metodlar va tajriba natijalarini qayta ishlash usullaridan foydalanilgan. Ilmiy yangilik sifatida esa ikki darajali harakat erkinligiga ega, yangi konstruktsiyali chigit tarog'i ishlab chiqilgan, uning xom ashyo valigining kuchlanish-deformatsion holatini aniqlash usullari ishlab chiqilgan hamda chigit tarog'ining tipi, o'lchamlari va o'g'irlik burchagining tola chiqishiga ta'siri aniqlangan.
- Amaliy natijalari va joriy etilishi: Tadqiqot natijalari asosida xom ashyo valigi va arra o'rtasidagi o'zaro ta'sir jarayonining matematik modeli ishlab chiqilgan va uning asosida bosim hamda deformatsiya qiymatlari hisoblangan. Shuningdek, yangi konstruktsiyali, ikki darajali harakat erkinligiga ega chigit chiqarish mexanizmi yaratilib, ishlab chiqarishga joriy etilgan. Natijada tola chiqishi 0,3% ga ortgan va iqtisodiy samaradorlik yuzaga kelgan.