Arxeologiya

Ushbu kitob Oʻzbekiston arxeologiyasining qadimgi davrlaridan tortib to hozirgi kunga qadar boʻlgan rivojlanish bosqichlari va ularda namoyon boʻlgan madaniy-maʼrifiy, ijtimoiy-iqtisodiy hayotning oʻziga xos xususiyatlarini ochib beradi. Kitobda paleolit, mezolit, neolit, eneolit, bronza, temir davrlari, shuningdek, Oʻrta Osiyo va Oʻzbekiston hududidagi qadimgi shaharsozlik, madaniyat va arxeologik yodgorliklarni oʻrganish uslublari batafsil yoritilgan. Shuningdek, Oʻrta Osiyo va Oʻzbekiston hududidagi turli davrlarga oid madaniy merosning jahon sivilizatsiyasi rivojlanishidagi oʻrni ham tahlil qilingan.

Asosiy mavzular

• Arxeologiyaga kirish: Arxeologiya fani, uning vazifalari, oʻrganish uslublari, tarixiy davrlashtirish masalalari, Oʻzbekiston arxeologiyasi tarixi va uning tadqiqot yoʻnalishlari haqida maʼlumot beriladi. Kishilik jamiyatining rivojlanish bosqichlari va arxeologiyaning muhimligi tushuntiriladi.
• Paleolit davri: Paleolit davrining oʻziga xos xususiyatlari, jumladan, insonlarning hayoti, mehnat qurollari, ovchilik va termachilik bilan shugʻullanishi, ibtidoiy jamoalarning tuzilishi, diniy tasavvurlarning paydo boʻlishi, shuningdek, ilk, oʻrta va soʻnggi paleolit davrlariga oid yodgorliklar va ularning oʻrganilishi haqida batafsil maʼlumot berilgan.
• Mezolit davri: Mezolit davrining iqlimiy oʻzgarishlar, hayvonot dunyosidagi oʻzgarishlar, ibtidoiy odamlarning turmush tarzidagi oʻzgarishlar, oʻq-yoyning ixtiro qilinishi, mikrolit qurollarning paydo boʻlishi, diniy tasavvurlar va qoyatosh rasmlari hamda shu davrga oid yodgorliklar va ularning oʻrganilishi haqida maʼlumot berilgan.
• Neolit davri: Neolit davrining «yangi tosh davri» deb nomlanishi, dehqonchilik va chorvachilikning paydo boʻlishi, kulolchilik, toʻquvchilik, zargarlikning rivojlanishi, tosh qurollarni silliqlash va parmalash uslublarining kashf etilishi, odamlarning oʻtroq hayotga oʻtishi va «Neolit inqilobi» kabi muhim oʻzgarishlar, shuningdek, shu davrga oid yodgorliklar va ularning oʻrganilishi haqida maʼlumot berilgan.
• Eneolit davri: Eneolit davrining «mis-tosh davri» deb nomlanishi, misdan buyumlar tayyorlanishi, dehqonchilik va chorvachilikning rivojlanishi, ilk shaharlarning paydo boʻlishi, diniy tasavvurlar, shuningdek, shu davrga oid yodgorliklar va ularning oʻrganilishi haqida batafsil maʼlumot berilgan.
• Bronza davri: Bronza davrining ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi, mehnat qurollarining bronzadan tayyorlanishi, dehqonchilik va chorvachilikning ajralib chiqishi, hunarmandchilikning rivojlanishi, kulolchilikda charxdan foydalanilishi, dastlabki shaharlarning paydo boʻlishi, shuningdek, shu davrga oid yodgorliklar va ularning oʻrganilishi haqida maʼlumot berilgan.
• Temir davri: Temirning kashf etilishi va uning jamiyatga taʼsiri, mehnat taqsimoti, hunarmandchilikning rivojlanishi, shaharlarning paydo boʻlishi, shuningdek, temir davriga oid yodgorliklar va ularning oʻrganilishi haqida batafsil maʼlumot berilgan.
• Qadimgi davr madaniyati: Qadimgi davrning oʻziga xos xususiyatlari, jumladan, Yunoniston va Rim madaniyati, qadimgi Xorazm, Fargʻona, Toshkent va Kushonlar davri madaniyatining oʻziga xos xususiyatlari va shu davrlarga oid yodgorliklar haqida maʼlumot berilgan.
• Oʻrta asrlar davri madaniyati: Oʻrta asrlar davrining rivojlanishi bosqichlari, ilk oʻrta asrlar madaniyati, jumladan, shaharlar, hunarmandchilik, tasviriy sanʼat va meʼmorchilikning rivojlanishi, Amir Temur davri madaniy taraqqiyoti va meʼmorchiligi, shuningdek, oʻrta asrlar Yevropa va rus meʼmorchiligi bilan qiyosiy tahlili haqida maʼlumot berilgan.
• Arxeologik topilmalarning yoshini aniqlash uslublari: Arxeologik topilmalarning yoshini aniqlash uslublari, jumladan, radiouglerod, dendroxronologiya, aminokislota, varvoxronologiya, geomagnit uslublar va ularning qoʻllanilishi haqida maʼlumot berilgan.