Методическое пособие по русскому языку
Ushbu darslik O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tizimidagi Jizzax politexnika instituti talabalari uchun mo‘ljallangan bo‘lib, rus tilini o‘rganishning nazariy va amaliy jihatlarini o‘z ichiga oladi. Unda rus tilining fonetik, leksik, morfologik va sintaktik qoidalari, shuningdek, nutq madaniyati va uslublari atroflicha yoritilgan. Darslik talabalarning rus tilini mustaqil o‘rganishlari, grammatik ko‘nikmalarini shakllantirishlari va nutqiy malakalarini oshirishlari uchun mo‘ljallangan. Zamonaviy ta’lim texnologiyalariga asoslangan ushbu qo‘llanma talabalarga nafaqat nazariy bilim beradi, balki ularning tilni amaliy qo‘llash qobiliyatini ham rivojlantiradi.
Asosiy mavzular
- Fonetik va orfoepik normalar: Rus tilida to‘g‘ri talaffuz va urg‘uga oid normalar, ularning nutqdagi ahamiyati va uslubiy farqlari tushuntiriladi.
- Leksik normalar va orfoepik me’yorlar: Rus tilida lug‘aviy normalarning qo‘llanilishi, leksik xatolar va orfoepik me’yorlarni o‘rganishga bag‘ishlangan.
- So‘z yasalishi va morfologiya: Rus tilidagi so‘z yasalishi qoidalari, ot, sifat, ravish va boshqa so‘z turkumlarining morfologik xususiyatlari yoritilgan.
- Sintaksis va grammatika: Rus tilida gap tuzilishi, gap bo‘laklari, bog‘lovchilar va ularning qo‘llanilishi, shuningdek, sodda va qo‘shma gaplarning tuzilishi haqida ma’lumot beriladi.
- So‘z yasalishi, fe’l va uning shakllari: So‘z yasalishi qoidalari, fe’llarning zamon, nisbat, tus kabi grammatik shakllari va ularning qo‘llanilishi tushuntiriladi.
- Bog‘liqlik munosabatlari va bog‘lovchilar: Gap bo‘laklari orasidagi bog‘liqlik munosabatlari va turli bog‘lovchilarning qo‘llanilishi haqida ma’lumot beradi.
- Aqliy va ritorik qobiliyatlar: Rus tilida o‘quvchilarning aqliy va ritorik qobiliyatlarini rivojlantirishga qaratilgan mashqlar va topshiriqlar berilgan.
- Funksional uslublar va rasmiy-idoraviy stil: Rus tilidagi turli uslublar, xususan, rasmiy-idoraviy uslub, uning janrlari (ariza, avtobiografiya, protokol) va xususiyatlari ko‘rib chiqiladi.
- Sentyabr va o‘rin munosabatlari: Rus tilidagi sentyabr va o‘rin munosabatlarini ifodalovchi grammatik tuzilmalar va ularning qo‘llanilishi tushuntiriladi.
- Sabab-oqibat munosabatlari: Rus tilida sabab-oqibat munosabatlarini ifodalash usullari va tegishli grammatik konstruksiyalar o‘rganiladi.
- Shart va imtiyoz munosabatlari: Rus tilida shart va imtiyoz munosabatlarini ifodalash usullari, ularga oid gap tuzilmalari va sintaktik vositalar ko‘rib chiqiladi.
- Maqsad va natija munosabatlari: Rus tilida maqsad va natija munosabatlarini ifodalash usullari, maqsadni bildiruvchi qo‘shimcha gaplar va ularning qo‘llanilishi tushuntiriladi.