Modern aspects of the clinical and epidemic process of brucellosis

Ushbu maqola O'zbekistonda, xususan, Zarafshon va Toshkent iqtisodiy hududlaridaBrusellyoz kasalligining zamonaviy epidemiologik va klinik ko'rinishlari, uni aniqlash va prognozlash usullarini tahlil qiladi. Tadqiqotda 2010-2018 yillardagi ma'lumotlar asosida kasallikning tarqalishi, yuqish usullari, bemorlarning demografik va kasbiy xususiyatlari o'rganilgan. Brusellyozning hayvonlar bilan bog'liqligi, xususan, chorvachilikda yuqish xavfi, shuningdek, kasallikning ijtimoiy-iqtisodiy ahamiyati ham ko'rsatib o'tilgan. Maqolada kasallikning klinikasida o'zgarishlar, ya'ni yengilroq kechishi va davomiyligining qisqarishi ta'kidlangan. Maqsad - kasallikning zamonaviy sharoitdagi epidemiologik jarayonini aniqlash va prognozlash mezonlarini ishlab chiqish.

Asosiy mavzular

• Brusellyozning epidemiyologik holati: Maqolada O'zbekistonning turli iqtisodiy hududlarida, ayniqsa Zarafshon va Toshkent viloyatlarida brusellyozning yuqori darajada tarqalgani ta'kidlangan. Kasallikning tarqalishiga iqlim va geografik sharoitlar, chorvachilikning rivojlanganligi asosiy omil sifatida ko'rsatilgan. Shu bilan birga, qo'y va echki boqishning ko'payishi va bu jarayonda bolalar ham qatnashayotgani, veterinariya nazoratining yetarli emasligi kasallikning ko'payishiga olib kelayotgani qayd etilgan.
• Brusellyozning klinik ko'rinishlari: Tadqiqot natijalariga ko'ra, brusellyozning zamonaviy davrda klinik manfestatsiyalari yengilroq tus olgan, o'tkir shakllarining davomiyligi qisqargan. Mushak og'rig'i, teri qoplamining o'zgarishi, terlash, bo'g'im og'rig'i kabi belgilarning kamroq uchrayotganligi, jigar va talog'ning kattalashishi ham kamayganligi ta'kidlangan.
• Kasallikning yuqish usullari va profilaktikasi: Bemorlarda brusellyozning asosiy yuqish yo'li uy sharoitida, ya'ni hayvonlar bilan to'g'ridan-to'g'ri aloqa qilish orqali (77.0%) bo'lgan. Ovqatlanish orqali (5%), havo-chang orqali (1%) va aralash (9%) yuqish yo'llari ham mavjudligi qayd etilgan. Hayvonlarda diagnostika va emlash ishlarining yetarli emasligi kasallikning tarqalishiga sabab bo'lmoqda.
• Bemorlarning demografik va kasbiy xususiyatlari: Tadqiqotda brusellyoz bilan kasallanganlarning aksariyati qishloq aholisi (72%), ayniqsa ishga yaroqli yoshdagi (30-39 yosh) kishilar ekanligi aniqlangan. Chorva bilan shug'ullanuvchi mutaxassislar, xususan, veterinarlar yuqori xavf guruhiga mansub. Shuningdek, hayvonlar bilan bog'liq bo'lmagan ishchilarning ham kasallanish holatlari ortgan.