Сборник кейсов по предмету “Микро - макроэкономика”
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligining Samarqand iqtisodiyot va servis instituti tomonidan nashr etilgan bo'lib, unda mikro va makro iqtisodiyot fanlaridan hayotiy misollar va amaliy masalalar orqali tushuntirilgan. Kitob iqtisodiyot fakultetlari talabalari va o'qituvchilari uchun mo'ljallangan bo'lib, iqtisodiy nazariyalarning amaliy jihatlarini chuqur o'rganishga yordam beradi. Unda ishlab chiqarish imkoniyatlari, muqobil xarajatlar, talab va taklif, bozor tengligi, elastiklik kabi muhim iqtisodiy tushunchalar batafsil yoritilgan. Har bir bob turli iqtisodiy vaziyatlarga bag'ishlangan keyslar bilan boyitilgan bo'lib, ularni tahlil qilish orqali talabalar iqtisodiy hodisalarni tushunish va tahlil qilish qobiliyatlarini oshirishlari mumkin.
Asosiy mavzular
- Ishlab chiqarish imkoniyatlari va muqobil xarajatlar: Ushbu mavzu Vavilonda qishloq xo'jaligining rivojlanishi va uning ishlab chiqarish imkoniyatlariga ta'siri hamda "Okna Rosta" kompaniyasining plastik oynalari misolida muqobil xarajatlar tushunchasini ochib beradi. Antik Vavilonda irrigatsiya tizimining o'zgarishi va uning natijasida ishlab chiqarish imkoniyatlari qanday o'zgarganligi tahlil qilinadi. Shuningdek, "Okna Rosta" va "AKFA" kompaniyalari montajchilari uchun oynalarni o'rnatishning muqobil xarajatlari hisoblanadi.
- Talab va taklif. Bozor tengligi. Talab va talab hajmi: Bu mavzu neft bozoridagi vaziyat tahlili orqali talab va talab hajmi farqini, shuningdek, narx o'zgarishining talabga ta'sirini ko'rsatadi. Shuningdek, DVD disklar bozorida narxning pasayishi va uning savdo hajmlariga ta'siri hamda talabning narxga nisbatan elastikligi ko'rib chiqiladi.
- Benzinga bo'lgan talab omillari. Talab elastikligi: Mavzu Samarqand viloyati misolida benzinga bo'lgan talabni shakllantiruvchi turli omillar – benzin narxi, aholining daromadlari, komplementar tovarlar narxlari, soliq siyosati, benzin sifati, servis va boshqalarni tahlil qiladi. Shuningdek, turli iste'molchilar uchun benzinga bo'lgan talabning narx elastikligi hisoblanadi.
- Don bozori. Boshqa bozorlar bilan o'zaro aloqadorlik: Ushbu mavzu dunyo don bozoridagi vaziyatni, jumladan, AQSh, Yevropa, Rossiya va boshqa mamlakatlardagi don hosili va narxlarning o'zgarishini tahlil qiladi. Shuningdek, AQShning bioyoqilg'i ishlab chiqarishni ko'paytirish rejalari va uning don bozoriga ta'siri, o'z navbatida, qishloq xo'jaligi texnikasi, o'g'itlar va ishchi kuchi bozorlariga ta'sirini ko'rsatadi.
- Aholi bandlik darajasi va uning talabga ta'siri: Mavzu, ayniqsa, Sankt-Peterburg va Nijniy Novgorod kabi shaharlar misolida uy-joy bozoriga ta'sir etuvchi omillarni ko'rib chiqadi. Jumladan, ipoteka kreditlarining ommabopligi, qurilish materiallari narxining o'sishi, shuningdek, ichki va tashqi investitsiyalarning o'sishi narxlarning oshishiga qanday ta'sir ko'rsatishi tahlil qilinadi.
- Qishloq xo'jaligi mahsulotlariga subsidiyalar va tariflar: Bu mavzu qishloq xo'jaligi mahsulotlariga beriladigan davlat subsidiyalari va tariflarining ichki va jahon bozorlariga ta'sirini tahlil qiladi. Xususan, AQShning paxta yetishtiruvchi fermerlarga bergan subsidiyalari va uning Afrika mamlakatlaridagi paxtakorlarga ta'sirining salbiy oqibatlari ko'rib chiqiladi.
- Kofe bozori: Ushbu mavzu kofe bozoridagi global inqirozni va uning sabablarini tahlil qiladi. Xususan, kofe savdosini tartibga soluvchi kvotalar tizimining bekor qilinishi, ishlab chiqarishning ortib ketishi va talabning pasayishi natijasida eksportchi mamlakatlar daromadining kamayishi tahlil qilinadi. Shuningdek, Yevropa Ittifoqining kofe narxini sun'iy ravishda ko'tarishga urinishlariga qarshi chiqishi va bu holatning oqibatlari ko'rsatib beriladi.