Physico-chemical properties of desulfated phosphoric acid from phosphorites of Сentral Kyzlkum
Ushbu maqola Markaziy Qizilqum fosforitlaridan olingan nam-jarayonli fosfor kislotasining (NJFK) fizik-kimyoviy xossalari, jumladan, uning tarkibidagi oltingugurt kislotasini chiqarish (desulfuratsiya) jarayoni va konsentratsiyalash orqali olingan kislotaning o'zgarishi haqida laboratoriya tadqiqotlari natijalarini taqdim etadi. Tadqiqotda fosforit kukuni yordamida NJFKni desulfuratsiyalash jarayoni, natijada olingan kislotaning tarkibi va bug'lanish orqali konsentratsiyalangan kislotaning fizik-kimyoviy xossalari o'rganilgan. Kislotaning suyuq va qattiq fazalardagi komponentlarining taqsimlanishi, reologik xossalari (zichlik, yopishqoqlik), bug'lanish bosimi va qaynash haroratining o'zgarishi aniqlangan. Tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, Markaziy Qizilqum fosforitlaridan olingan va P2O5 tarkibi 20% bo'lgan NJFKni fosforit kukuni bilan desulfuratsiyalash mumkin va olingan tozalangan NJFKni 57% P2O5 gacha konsentratsiyalash mumkin.
Asosiy mavzular
- Nam-jarayonli fosfor kislotasining desulfuratsiyasi: Maqolada nam-jarayonli fosfor kislotasini (NJFK) ohaktoshli fosforit kukuni yordamida desulfuratsiyalash jarayoni batafsil bayon etilgan. Bu jarayonda sulfat kislotasini CaSO4 shaklida cho'ktirish orqali olib tashlanadi. Fosforit kukuni miqdorining o'zgarishi sulfat kislotasi miqdoriga va desulfuratsiya darajasiga qanday ta'sir qilishi tahlil qilingan.
- Konsentratsiyalangan fosfor kislotasining fizik-kimyoviy xossalari: Desulfuratsiyalangan va bug'lanish orqali konsentratsiyalangan fosfor kislotasining turli konsentratsiyalarida va haroratlarda zichlik, yopishqoqlik va bug'lanish bosimi kabi fizik-kimyoviy xossalari o'rganilgan. Tadqiqotlar kislota konsentratsiyasi oshishi bilan uning zichligi va yopishqoqligining ortishini, harorat ko'tarilishi bilan esa bu ko'rsatkichlarning pasayishini ko'rsatgan.
- Markaziy Qizilqum fosforitlarining o'rni: Maqolada Markaziy Qizilqum mintaqasidagi fosforitlarning kimyoviy tarkibi va ulardan olinadigan fosfor kislotasining o'ziga xos xususiyatlari haqida ma'lumot beriladi. Bu fosforitlarning yuqori karbonatli ekanligi va ulardan olingan kislotani tozalash zarurati ta'kidlanadi.