Formation of salt irrigated lands of karakalpakstan

Ushbu maqola Qoraqalpog'iston Respublikasidagi sug'oriladigan yerlarda tuproq sho'rlanishi qonuniyatlarini tahlil qiladi. Tadqiqotda sug'orish suvlari, Orol dengizining qurigan tubidan shamol orqali tarqalgan tuzlar va sho'r yer osti suvlari tuproq sho'rlanishining asosiy manbalari ekanligi ko'rsatilgan. Yer osti suvlari darajasini pasaytirish va ularni sho'rsizlantirish sho'rlanishni oldini olishning asosiy chora-tadbirlari ekanligi ta'kidlanadi.

Asosiy mavzular

Sug'oriladigan yerlarda tuproq sho'rlanishi: Maqolada Qoraqalpog'iston sharoitida sug'oriladigan yerlarda tuproq sho'rlanishining sabablari, jumladan, sug'orish suvlari, Orol dengizining quruq tubidan shamol orqali keladigan tuzlar va yer osti suvlari ta'siri tahlil qilinadi. Yer osti suvlari minerallashuvi va yer yuzasiga yaqinligi tuproq sho'rlanishining asosiy omillari ekanligi ko'rsatiladi.
Sug'orish suvlari va Orol dengizining ta'siri: Amudaryo suvi minerallashuvining o'zgarishi va Orol dengizining quruq tubidan tarqalgan tuzlarning sug'oriladigan yerlarga ta'siri haqida ma'lumot beriladi. Sug'orish suvi orqali 15-16 tonna/gektar, Orol dengizidan esa 0,7-2,2 tonna/gektar tuz to'planishi mumkinligi qayd etiladi.
Yer osti suvlari va ularning sho'rlanishdagi roli: Yer osti suvlari darajasining yer yuzasiga yaqinligi va ularning minerallashuvi tuproq sho'rlanishining eng muhim omili ekanligi ta'kidlanadi. Yer osti suvlari darajasini pasaytirish va ularni sho'rsizlantirish zarurligi, bu esa tuproq sho'rlanishini kamaytirishga olib kelishi tushuntiriladi.
Sho'rlanishni oldini olish choralari: Maqolada Qoraqalpog'istonda sug'oriladigan yerlarda sho'rlanishni kamaytirish bo'yicha asosiy chora-tadbirlar sifatida yer osti suvlari darajasini pasaytirish va ularni sho'rsizlantirish taklif etiladi. Kollektor-drenaj suvlarini tozalashsiz daryoga tashlashni taqiqlash ham muhimligi aytib o'tiladi.