Оролбўйи ноорганик келиб чиқишли хомашё ресурсларидан фойдаланишнинг ўзига хосликлари ва улар асосида шиша буюмлар олиш технологияси
Ushbu dissertatsiya Orol dengizi mintaqasidagi anorganik xomashyo resurslaridan foydalanishning o‘ziga xos jihatlari va ulardan foydalangan holda shisha buyumlari ishlab chiqarish texnologiyalarini o‘rganishga bag‘ishlangan. Tadqiqotda Xo‘jakul, Yangiariq, Tumryuk konlari kabi turli konlar hamda sanoat chiqindilari xomashyo sifatida o‘rganilgan. Shisha ishlab chiqarish uchun yangi, samarali texnologiyalar ishlab chiqilgan va mavjud texnologiyalarni takomillashtirish bo‘yicha takliflar berilgan. Tadqiqot natijalari asosida yaratilgan texnologiyalar amalda sinovdan o‘tkazilgan va O‘zbekiston Respublikasining bir nechta korxonasida joriy etilgan.
Asosiy mavzular
- Anorganik xomashyo resurslaridan foydalanishning o‘ziga xos jihatlari: Orol dengizi mintaqasidagi kaolin-dala shpatli, kvarts, mirabilit tuzlari, glinozyom, kobalt va qo‘rg‘oshin chiqindilari kabi turli anorganik xomashyo resurslarining kimyoviy, mineralogik va granulometrik tarkiblari, ularning fizik-kimyoviy va mexanik xossalari o‘rganilgan. Xomashyolarni boyitishning yangi, samarali usullari ishlab chiqilgan.
- Shisha buyumlari ishlab chiqarish texnologiyalari: O‘rganilgan xomashyo resurslaridan foydalangan holda shisha idishlar, maishiy shisha buyumlari va shisha emallar ishlab chiqarish uchun yangi tarkiblar va texnologiyalar ishlab chiqilgan. Shisha qaynatish jarayonini jadallashtirish va mahsulot tannarxini pasaytirish bo‘yicha takliflar berilgan.
- Tadqiqot natijalarining amaliy ahamiyati: Ishlab chiqilgan texnologiyalar O‘zbekiston Respublikasining bir nechta korxonasida (Qoraqalpog‘iston Respublikasi, Xorazm viloyati) joriy etilgan va iqtisodiy samaradorlikka erishilgan. Bu esa mahalliy xomashyolardan samarali foydalanish va import o‘rnini bosuvchi mahsulotlar ishlab chiqarishga hissa qo‘shadi.