Дефектология асослари

Ushbu o'quv-uslubiy qo'llanma O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan bo'lib, Defektologiya asoslari fanidan iborat. Qo'llanma OTMlarning pedagogika instituti Defektologiya yo'nalishida faoliyat yuritayotgan professor-o'qituvchi va talabalar uchun mo'ljallangan. Unda defektologiya asoslari bo'yicha ilmiy-nazariy, amaliy-uslubiy fikrlar o'z ifodasini topgan. Qo'llanma shuningdek, "Korreksion pedagogika", "Maxsus pedagogika", "Defektologiyaning klinik asoslari" fanlarini o'zlashtirishda talabalarga yordam beradi.

Asosiy mavzular

So'z boshi: Ushbu bo'limda Defektologiya asoslari fanining umumiy pedagogika fanining tarkibiy qismida o'rganilishi, uning rivojlanishida nuqsoni bo'lgan bolalar, ularning o'ziga xos hususiyatlari, rivojianish jarayoni, uni tuzatish, ijtimoiy hayotga yo'naltirish hamda ta'lim-tarbiya berish haqida so'z yuritiladi. Maxsus ta'limga muhtoj bolalar soni ortib borishi munosabati bilan Defektologiya asoslari fanini yanada rivojlanishiga sabab bo'lgani, bu fan ahamiyatining oshganligi ta'kidlangan.
Bola huquqlari haqida Konvensiya: Ushbu bo'limda BMTning Bola huquqlari haqidagi Konvensiyasi, uning qabul qilinish maqsadi, Konvensiyaning to'rt toifaga ajratilgan bola huquqlari (yashash huquqi, rivojlanish huquqi, himoya huquqi, ishtirok etish huquqi) haqida ma'lumot beriladi. O'zbekiston Respublikasining bola huquqlariga oid qonunlari va me'yoriy hujjatlari bilan bog'liq ma'lumotlar ham keltirilgan.
Inklyuziv ta'lim va uning mazmuni: Ushbu bo'limda Inklyuziv ta'limning mazmuni, uning mohiyati, YUNESKOning "Maxsus ta'lim zaruriyati" nomli hujjatining ahamiyati, shuningdek, inklyuziv ta'limning pedagogik texnologiya ekanligi haqida so'z yuritiladi. Maxsus ta'lim muassasalaridagi anomal bolalarni inklyuziv ta'limga jalb etish uchun qilinadigan ishlar va talablar ham sanab o'tilgan.
Defektologiya fani, uning predmeti, maqsad va vazifalari, tamoyillari: Ushbu bo'limda Defektologiya fani, uning predmeti, maqsad va vazifalari, tamoyillari, shuningdek, uning tarixiy rivojlanishi, falsafa fani tarkibidan ajralib chiqishi, O'zbek pedagogikasining shakllanishida o'zbek allomalarining hissasi haqida ma'lumot beriladi. Defektologiya fanining mazmuni, maqsadi va vazifalari klasser usuli asosida ochib berilgan.
Maktabgacha ta'lim yoshidagi aqli zaif bolalar: Ushbu bo'limda "Oligofreniya" tushunchasi, uning kelib chiqish sabablari (klinik, psixologik va pedagogik mezonlar), oligofreniyaning uch darajasi (debillik, imbetsillik, idiotiya) va ularning xususiyatlari haqida ma'lumot beriladi. Shuningdek, aqli zaif bolalar bilan ishlash usullari va ularga ko'rsatiladigan yordam haqida so'z yuritiladi.
Maktabgacha ta'lim yoshidagi ruhiy rivojlanishi sust bolalar: Ushbu bo'limda ruhiy rivojlanishi sust bolalar, ularning sabablari (konstitutsional, somatik, psixogen va serebral shakllari) va ularning tasnifi haqida ma'lumot beriladi. Psixogen shaklning guruhlari va ularga oid sabablar ham ochib berilgan.
Nutq nuqsonlarini oldini olish va bartaraf etish yo'llari: Ushbu bo'limda nutq nuqsonlarini oldini olish va bartaraf etish yo'llari, logopediya fanining maqsadi va vazifalari, shuningdek, nutq nuqsonlarining turlari (organik va funksional) hamda ularning sabablari haqida so'z yuritiladi. Dislaliya, rotatsizm, sigmatizm kabi nutq nuqsonlarini bartaraf etish usullari batafsil yoritilgan.
Nutq nuqsonlari haqida tushuncha: Ushbu bo'limda nutq nuqsonlari tushunchasi, ularning turlari (organik va funksional) hamda ularning sabablari haqida ma'lumot beriladi.
Sog'lom bolalarda nutq rivojlanishi: Ushbu bo'limda sog'lom bolalarda nutq rivojlanishining bosqichlari, tovush hosil bo'lishi va shakllanishi, shuningdek, nutq apparatining tuzilishi hamda uning vazifalari haqida ma'lumot beriladi.
Dislaliya va uning kelib chiqish sabablari: Ushbu bo'limda dislaliya tushunchasi, uning turlari (mexanik va funksional), kelib chiqish sabablari hamda uni bartaraf etish usullari haqida so'z yuritiladi.
Tovushlar talaffuzidagi kamchiliklarni bartaraf etish yo'llari: Ushbu bo'limda tovushlar talaffuzidagi kamchiliklarni bartaraf etish yo'llari, jumladan, S, Sh, Ch, L, R tovushlarini hosil qilish usullari va ularning tuzatish yo'llari haqida ma'lumot beriladi.
Maktabgacha ta'lim yoshidagi eshitishida nuqsoni bo'lgan bolalar: Ushbu bo'limda Surdopedagogika, uning vazifalari, eshitish nuqsonlarining turlari (kar, zaif eshituvchi), ularning sabablari hamda eshitish qobiliyati buzilgan bolalar bilan ishlash usullari haqida ma'lumot beriladi.
Maktabgacha ta'lim yoshidagi ko'rishida nuqsoni bo'lgan bolalar: Ushbu bo'limda Tiflopedagogika, uning vazifalari, ko'rish nuqsonlarining turlari (ko'zi ojiz, zaif ko'ruvchi), ularning sabablari hamda ko'rish qobiliyati buzilgan bolalar bilan ishlash usullari haqida ma'lumot beriladi.
Defektologiya asoslari faniga oid slaydlar: Ushbu bo'limda Defektologiya faniga oid slaydlarda keltirilgan asosiy tushunchalar, terminlar va ularning ta'riflari keltirilgan. Unda surdopedagogika, tiflopedagogika, oligofrenopedagogika, logopediya kabi fanlar va ularning vazifalari, shuningdek, turli nutq buzilishlari, ko'rish va eshitish nuqsonlari hamda ularning sabablari va tuzatish yo'llari haqida ma'lumot berilgan.
Glossariy: Qo'llanmada keltirilgan asosiy terminlar va ularning ta'riflari jamlangan lug'at.
Yozuvlar uchun: Qo'llanmada yozuvlar uchun bo'sh sahifa ajratilgan.
Foydalanilgan adabiyotlar: Ushbu bo'limda qo'llanmani tayyorlashda foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.