Биотехнология (Сиртқи таълим шакли 4-курс биология талабалари учун)
Ushbu kitob "Biologiya" fanidan "Biotexnologiya" mavzusini o'rganuvchi talabalar uchun qo'llanma hisoblanadi. Unda biotexnologiyaning asosiy tushunchalari, mikroorganizmlar, fermentlar, gen muhandisligi va hujayra muhandisligi kabi muhim mavzular chuqur yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Biotexnologiya fanining predmeti, maqsadi va vazifalari: Biotexnologiya fanining tarixi, rivojlanishi, zamonaviy yo'nalishlari, sanoat, sog'liqni saqlash va qishloq xo'jaligidagi ahamiyati, asosiy metodlar va usullar, O'zbekistonda biotexnologiyaning rivojlanishi kabilar o'rganiladi.
- Fermentlar muxandisligi: Fermentlarning olinish texnologiyasi, ularning fizik-kimyoviy xususiyatlari, ta'sir etuvchi omillar, fermentlarni immobilizatsiya qilish va ularning sanoatda qo'llanilishi kabi mavzular yoritiladi.
- Fermentlar immobillash: Fermentlarni immobillashning fizik va kimyoviy usullari, immobilizatsiya qilingan hujayralar va fermentlarning sanoatda qo'llanilishi, ularning mexanizmlari o'rganiladi.
- Fermentlar ishtirokidagi texnologik jarayonlar: Amaliy enzimologiya yutuqlarining amaliyotda qo'llanilishi, biogaz olish, bioetanol ishlab chiqarish, biomassa va organik birikmalarni biotexnologik qayta ishlash kabi mavzular ko'rib chiqiladi.
- Gen muxandisligi: Gen muhandisligining nazariy asoslari, DNKning tuzilishi, genlarni klonlash, vektrolar, transposonslar, DNK rekapitulyatsiyasi kabi mavzularni o'rganish.
- O’simlik gen muxandisligi: O'simlik gen muhandisligining asosiy yo'nalishlari, protoplastlar, kallus to'qima, transgen o'simliklar yaratish va ularning ahamiyati o'rganiladi.
- Hayvon gen muxandisligi: Hayvon gen muhandisligining nazariy asoslari, hujayra injenerligi, vektorlar, gen manipulyatsiyasi, iroviy kasalliklarni davolash kabi mavzular yoritiladi.
- Hujayra muxandisligi: Hujayralarni o'stirish va saqlash, hujayra kulturalari, biotexnologiyada odam va hayvon hujayra kulturalarini qo'llash kabi muhim mavzularni o'z ichiga oladi.
- Tabiiy organik birikmalar biotransformatsiyasi: Atrof-muhit ifloslanishi, toksik birikmalarning biodegradatsiyasi, bioetanol ishlab chiqarish, biomassa va organik birikmalarni qayta ishlashning biologik usullari o'rganiladi.