Theoretical Grammar of English

Ushbu kitob ingliz tili nazariy grammatikasining fundamental jihatlarini chuqur o'rganishga bag'ishlangan. Unda tilning tuzilishi, nutqning turli darajalari, morfologik va sintaktik birliklar, so'z turkumlari, fe'llarning kategoriyalari, gaplarning turlari kabi keng qamrovli mavzular tahlil qilinadi. Zamonaviy lingvistika nuqtai nazaridan yondashuvlar va turli nazariyalarni solishtirish orqali o'quvchilarga tilning murakkab tizimi haqida tushuncha beriladi. Har bir mavzu atroflicha, misollar bilan tushuntirib berilgan bo'lib, talabalar uchun qo'shimcha nazariy bilimlar berish maqsadida tuzilgan.

Asosiy mavzular

Til va nutq darajalari: Tilshunoslikda tilni qatlamlarga ajratish va har bir qatlamning o'ziga xos birliklari mavjudligi tushuntiriladi. Asosiy va ikkinchi darajali, hamda til va nutq birliklari o'rtasidagi farqlar yoritiladi.
Tuzilishi grammatik: Tilning grammatik tuzilishi, leksik va grammatik ma'nolar, sintaktik tuzilmani tashkil etuvchi vositalar, jumladan, so'z tartibi, funksional so'zlar, stress, grammatik qo'shimchalar kabi jihatlar ko'rib chiqiladi.
Morfologik tuzilma: Tilning morfologik tuzilishi, morfemalar, morflar, allomorflar tushunchalari va ularning turlari hamda morfologik tahlil usullari haqida ma'lumot beriladi.
Grammatik kategoriyalar: Grammatik kategoriya tushunchasi, uning lingvistik ahamiyati, otlardagi son va kelishik kategoriyalari, sifatdagi darajalar kabi mavzular yoritiladi.
So'z turkumlari: Ingliz tilida so'z turkumlarini tasniflashning turli yondashuvlari, xususan, ma'no, shakl va funksiyaga asoslangan hamda struktural yondashuvlar ko'rib chiqiladi. Ot, sifat, fe'l, ravish kabi turkumlar alohida o'rganiladi.
Fe'lning grammatik kategoriyalari: Fe'lning grammatik kategoriyalari, jumladan, ovoz (active/passive), zamon, jihat (aspect), mayl (mood) kabi mavzular chuqur tahlil qilinadi.
Ravishlar va holat kategoriyasi so'zlari: Ravishlarning turlari (sifat, miqdor, holat), ularning grammatik kategoriyalari va phrasal verbs (ko'p bo'lakli fe'llar) hamda statives (holatni ifodalovchi so'zlar) tahlil etiladi.
Funksional so'z turkumlari: Tilshunoslikda notional (mazmunli) va funksional (vazifali) so'z turkumlariga ajratish tushuntiriladi va funksional so'zlar, jumladan, artikllar, predloglar, kon'yunksiyalar kabi jihatlar ko'rib chiqiladi.
Sintaksis: Sintaksisning predmeti, syntax-minor va syntax-major, so'zlar orasidagi sintaktik munosabatlar (koordinatsiya, subordinatsiya, predikatsiya) va gap bo'laklari tahlil qilinadi.
Gaplar va ularning turlari: Gapning ta'rifi, gaplarning tuzilishi va ma'nosi bo'yicha tasnifi, jumladan, sodda va murakkab gaplar, shuningdek, gaplarning maqsadiga ko'ra turlari (declarative, interrogative, imperative, exclamatory) o'rganiladi.
Sodda va murakkab gaplar: Sodda va murakkab gaplar orasidagi farq, murakkab gaplarning turlari (compound, complex, compound-complex) va ularning tuzilishi tahlil qilinadi.