Одам ва унинг саломатлиги фанидан тест топшириқлари

Ushbu kitob "Odam va uning salomatligi" fanidan test topshiriqlari to'plamidan iborat bo'lib, umumiy o'rta ta'lim maktablarida, akademik litseylarda, kasb-hunar kollejlarida va umumiy o'rta ta'lim maktablarida "Odam va uning salomatligi" fanini o'qitishda, o'quvchilarning bu fanni o'zlashtirishini chuqurlashtirish va bilimini mustahkamlashga yordam berish maqsadida tayyorlangan. Kitob O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017 yil 6 apreldagi 187-qarori bilan tasdiqlangan Davlat ta'lim standarti va o'quv reja dasturiga mos keladigan "Odam va uning salomatligi" fanidan (8-sinf) 1273 ta test topshiriqlari va ularning to'g'ri javoblarini o'z ichiga oladi. Kitobdan O'zbekiston Respublikasida amal qilayotgan Davlat ta'lim standarti va o'quv reja dasturi talablariga asoslanib, o'quvchilarning mustaqil bilim olishi, fikr yuritishi imkoniyatlarini kengaytirish, chuqurlashtirishga qaratilgan.

Asosiy mavzular

  • I Bob. Odam organizmi haqida umumiy ma'lumot: Bu bobda inson organizmining umumiy tuzilishi, uning asosiy sistemalari va ularning vazifalari haqida umumiy ma'lumot beriladi. Jumladan, tayanch-harakatlanish sistemasi, qon aylanish sistemasi, nafas olish sistemasi, ovqat hazm qilish sistemasi, moddalar va energiya almashinuvi, ayirish sistemasi, teri, ichki sekretsiya bezlari, nerv sistemasi, oliy nerv faoliyati, sezgi organlari, ko'payish va rivojlanish kabilar o'rganiladi.
  • II BOB. Tayanch-harakatlanish sistemasi: Bu bobda inson tanasining tayanch-harakatlanish sistemasini tashkil etuvchi suyaklar, ularning tuzilishi, funksiyalari, muskullar, ularning turlari va funksiyalari haqida ma'lumot beriladi. Shuningdek, bo'g'imlar va ularning tuzilishi, hamda gavda skeletining qismlari hamda ularning funksiyalari yoritilgan.
  • III Bob. Qon: Bu bobda qonning tuzilishi, uning tarkibiy qismlari (shaklli elementlar va plazma), ularning funksiyalari, qonning gomeostazdagi roli, qon aylanish sistemasida qonning ahamiyati, hamda qonning hosil bo'lishi va parchalanishi haqida ma'lumot beriladi.
  • IV Bob. Qon aylanish sistemasi: Bu bobda yurakning tuzilishi, uning ishlash mexanizmi, qon tomirlari (arteriyalar, venalar, kapillyarlar), ularning tuzilishi va funksiyalari, kichik va katta qon aylanish doiralari, qon bosimi, qon bosimini tartibga solish mexanizmlari haqida ma'lumot beriladi.
  • V Bob. Nafas olish sistemasi: Bu bobda nafas olish organlari (burun, halqum, hiqildoq, traxeya, bronxlar, o'pkalar) va ularning tuzilishi, funksiyalari, nafas olish jarayoni (havoning kirishi va chiqishi), gazlar almashinuvi, nafas olishning regulyatsiyasi haqida ma'lumot beriladi.
  • VI Bob. Ovqat hazm qilish sistemasi: Bu bobda ovqat hazm qilish organlari (og'iz bo'shlig'i, halqum, qizilo'ngach, oshqozon, ingichka ichak, yo'g'on ichak, to'g'ri ichak), ularning tuzilishi, funksiyalari, ovqat hazm qilish jarayoni (mexanik va kimyoviy ishlov berish), ovqat hazm qilish jarayonini tartibga soluvchi omillar (fermentlar, gormonlar, nerv sistemasi) haqida ma'lumot beriladi.
  • VII Bob. Moddalar va energiya almashinuvi: Bu bobda moddalar almashinuvi (assimilatsiya va dissimilatsiya), ularning organizmdagi roli, moddalar almashinuvi natijasida hosil bo'lgan zararli moddalar va ularning zararsizlanishi, ovqatlanishning ratsional tamoyillari, vitaminlar, ularning ahamiyati, gormonlar va ularning ta'siri, hamda organizmda energiya almashinuvi haqida ma'lumot beriladi.
  • VIII Bob. Ayirish sistemasi: Bu bobda ayirish organlari (buyraklar, siydik yo'llari, siydik pufagi, siydik chiqarish kanali), ularning tuzilishi, funksiyalari, siydik hosil bo'lish jarayoni (filtratsiya, reabsorbsiya), siydik ajralishini tartibga soluvchi omillar (nerv va gormonlar) haqida ma'lumot beriladi.
  • IX Bob. Teri: Bu bobda teri, uning tuzilishi (epidermis, dermis, gipoderma), funksiyalari (himoya, termooregulatsiya, sezgi, ayirish), teri hosilalari (soch, mix, ter bezlari, yog bezlari), terining salomatligi va gigiyenasi haqida ma'lumot beriladi.
  • X Bob. Ichki sekretsiya bezlari: Bu bobda ichki sekretsiya bezlari (gipofiz, qalqonsimon bez, buyrak usti bezlari, tuxumdon, moyak, me'da osti bezi) va ularning gormonlari, ularning funksiyalari, gormonlarning ta'siri, gormonal buzulishlar va ularning kasalliklari haqida ma'lumot beriladi.
  • XI Bob. Nerv sistemasi: Bu bobda nerv sistemasining tuzilishi (markaziy va periferik nerv sistemalari), ularning funksiyalari, neyronlar, sinapslar, reflekslar, nerv sistemasi va uning bo'limlari (bosh miya, orqa miya, bosh miya bo'limlari, nervlar), hamda nerv sistemasi kasalliklari haqida ma'lumot beriladi.
  • XII Bob. Oliy nerv faoliyati: Bu bobda oliy nerv faoliyatining asosiy turlari (shartsiz va shartli reflekslar), shartli reflekslarning hosil bo'lishi, tormozlanish, oliy nerv faoliyati tiplari (xolerik, sangvinik, flegmatik, melanxolik), ularning o'ziga xos xususiyatlari, xotira, fikrlash, nutq, uyqu va hissiyotlar haqida ma'lumot beriladi.
  • XIII Bob. Sezgi organlari: Bu bobda sezgi organlari (ko'z, quloq, burun, til, teri) va ularning tuzilishi, funksiyalari, sezgi analizatorlari, hamda sezgi organlari kasalliklari haqida ma'lumot beriladi.
  • XIV Bob. Ko‘payish va rivojlanish: Bu bobda insonning ko'payish sistemasi (erkak va ayol jinsiy organlari), urug'lanish, embrional rivojlanish bosqichlari, bola rivojlanishining yosh davrlari, ularning o'ziga xos xususiyatlari haqida ma'lumot beriladi.