"Муъжам ал-булдон" асари ва унинг муаллифи ҳақида
Ushbu nashr Oʻzbekiston Geografiya Jamiyatining 2018 yildagi 52-jildidagi axborotnomasidir. Unda Oʻrta Osiyo va Markaziy Osiyo geografiyasiga oid turli tadqiqotlar, jumladan, V.A. Popovning tabiiy-resursli rayonlashtirish va kartografiyalash boʻyicha ishlari, Aral dengizi landshaftlari, salitsili migratsiyasining landshaftlar genizisiga ta'siri hamda choʻllanish jarayonlarini bashorat qilish kabi mavzular yoritilgan. Shuningdek, X.R. Toshovning XIII asrda yashagan mashhur geograf, ensiklopedist Yoqut Hamaviyning "Mu'jam al-buldon" asari va uning muallifi haqidagi tadqiqoti hamda O.I. Abduganievning muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning etalon funksiyasi ahamiyati va samaradorligini baholashga bagʻishlangan maqolalari oʻrin olgan. Kitobda oʻrta asrlar geografik ta'limotlari, sayohatchilarning ilmiy merosi va turli hududlarning geografik xususiyatlari ham koʻrib chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Oʻrta Osiyo geografiyasiga oid tadqiqotlar: Nashrda Oʻrta Osiyo, xususan, Aral dengizi havzasi va choʻl hududlarining tabiiy-resursli rayonlashtirilishi, kartografiyalash usullari, landshaftlarning shakllanishi va choʻllanish jarayonlarini bashorat qilish kabi mavzular yoritilgan. V.A. Popov va boshqa tadqiqotchilarning ilmiy ishlari, jumladan, Aral dengizi landshaftlari va salitsili migratsiyasining landshaftlar genizisiga ta'siri haqidagi tadqiqotlar oʻrin olgan.
- Yoqut Hamaviy va "Mu'jam al-buldon" asari: Ushbu maqola XIII asrda yashagan mashhur geograf, ensiklopedist Yoqut Hamaviyning "Mu'jam al-buldon" nomli davlatlar lugʻati va uning muallifining ilmiy merosi haqida. Unda asarning yaratilish davri, mazmuni, geografik axamiyati, muallifning hayoti va sayohatlari, shuningdek, sharqshunoslarning bu asarga boʻlgan qiziqishi batafsil yoritilgan.
- Muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning etalon funksiyasi: Maqolada muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning (MPTH) ijtimoiy-iqtisodiy va ekologik jihatdan baholanishi, ularning etalon funksiyasi ahamiyati va samaradorligini baholash masalalari koʻrib chiqilgan. MPTHning etalon funksiyasi 5 ta tarkibiy qism asosida tahlil qilingan.
- Oʻrta asrlar geografiyasi va sayohatchilarning ilmiy merosi: Nashrda oʻrta asrlar Sharqida geografik izlanishlar, jumladan, matematik-astronomik geografiya, tasviriy geografiya va lugʻat tuzish yoʻnalishlari haqida soʻz yuritiladi. X.R. Toshov oʻz maqolasida Yoqut Hamaviyning ilmiy merosiga, jumladan, uning "Mu'jam al-buldon" asariga urgʻu bergan. Shuningdek, kitobda oʻrta asrlarning boshqa taniqli olimlari va ularning asarlari haqida ham maʼlumotlar mavjud.