Рус ва ўзбек тилларида ўзлашма сўзлар қўлланилишининг геронтологик жиҳати

Ushbu dissertatsiya avtoreferati «Rus va o'zbek tillarida o'zlashma so'zlar qo'llanilishining gerontologik jihati» mavzusiga bag'ishlangan bo'lib, unda tilshunoslik va gerontologiya fanlarining integratsiyasi asosida "lingvistik gerontologiya" nomli yangi sohasi shakllantirilgan. Tadqiqotda keksa avlod vakillarining (KAV) nutqida o'zlashma so'zlarning qo'llanilishi, ularning mazmuni, etimologiyasi va ijtimoiy-linguistik jihatlari tahlil qilinadi. KAV ning rus va o'zbek tilidagi nutqida o'zlashma so'zlarning qo'llanilishidagi o'xshash va farqli jihatlar, ularning gerontologik belgisi sifatida ahamiyati aniqlangan. Tadqiqotda KAV ning o'zlashma so'zlarni qo'llashiga ta'sir etuvchi omillar (yosh, ta'lim, ijtimoiy holat, OAV va boshqalar) ham ko'rib chiqilgan.

Asosiy mavzular

Lingvistik gerontologiya sohasi shakllanishi: Dissertatsiyada tilshunoslik va gerontologiya fanlarining integratsiyasi asosida "lingvistik gerontologiya" nomli yangi, integrativ fan sohasi paydo bo'lishi uchun zamin yaratilayotganligi ko'rsatilgan. KAV nutqining o'ziga xos jihatlari, jumladan, o'zlashma so'zlarning qo'llanilishi ham ushbu sohaning tadqiqot ob'ektlaridan biri sifatida ko'riladi.
KAV nutqida o'zlashma so'zlarning qo'llanilishi: Tadqiqotda KAV ning rus va o'zbek tilidagi nutqida qo'llanilayotgan o'zlashma so'zlar tahlil qilinib, ularning mazmuni, etimologiyasi, qo'llanish chastotasi va ijtimoiy-linguistik xususiyatlari o'rganilgan. Shuningdek, o'zlashma so'zlarning KAV ning sotsiolingvistik portretida gerontologik marker sifatida ahamiyati ko'rsatib berilgan.
O'zlashma so'zlarning KAV nutqiga ta'sir etuvchi omillar: KAV tomonidan o'zlashma so'zlarning qo'llanilishiga ta'sir etuvchi turli omillar, jumladan, yoshi, ta'lim darajasi, ijtimoiy-iqtisodiy holati, ommaviy axborot vositalari (OAV), axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT), jinsiy murojaat va boshqa omillar aniqlanib, ularning ta'siri darajasi o'rganilgan.
Rus va o'zbek tillarida o'zlashma so'zlarning qo'llanilishidagi o'xshashlik va farqlilik: Tadqiqotda rus va o'zbek tillarida so'zlashuvchi KAV vakillarining nutqida o'zlashma so'zlarning qo'llanilishidagi o'xshashliklar va farqlar qiyosiy-tipologik jihatdan tahlil qilingan. Xususan, o'zlashma so'zlarning etimologik kelib chiqishi, leksik-semantik maydonlarga ajratilishi va ularning KAV nutqidagi gerontologik ahamiyati taqqoslangan.