Xavfsizlik qoidalari

Ushbu o'quv qo'llanma Navoiy davlat konchilik instituti Nukus filialida ishlab chiqilgan va tasdiqlangan Xavfsizlik qoidalari fan dasturi asosida tayyorlangan bo'lib, u kimyo sanoati korxonalari va ish joylarida qo'llaniladigan texnologik jarayonlar, xavfsizlik choralari, moddalar bilan ishlash qoidalari, shamollatish, yoritish, gazlar bilan ishlash, xlor, natriy va kaliy kabi kimyoviy moddalarning xavfsiz foydalanish qoidalarini o'z ichiga oladi. Qo'llanma zararli omillardan himoyalanish va ish joylarida xavfsizlikni ta'minlashga qaratilgan keng qamrovli ma'lumotlarni taqdim etadi.

Asosiy mavzular

Kirish: Xavfsizlik qoidalari fanining ahamiyati, uning tarixiy rivoji, ijtimoiy-iqtisodiy islohotlar natijalari va ushbu fanning dolzarb muammolarini o'rganish.
TEXNOLOGIK USKUNA QURILMALARNING UMUMIY XAVFSIZLIK TALABLARI: Xavfsizlik qoidalari fani, uning huquqiy asoslari, ergonomika va psixologik asoslari. Xavf, sabab, faoliyat, inson, jamiyat, tavakkalchilik, klassifikatsiya kabi tushunchalarni o'rganish.
Texnologik jarayon bajarilishiga bo’lgan talab va texnikaviy choralar: Mehnat muhofazasi qonunlari, standartlar, nizomlar, qoidalar tizimi. Faoliyat xavfsizligi qonun-qoidalariga amal qilinishini nazorat qilish tizimi va javobgarliklar. Ishlovchilarni xavfsizlik talablariga o'rgatish tizimi. Ishlab chiqarishda yuzaga keladigan jarohatlar, kasb kasalliklari, ularning sabablari, oldini olish tadbirlari va ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlari.
Portlash xavfi hosil bo’lgan miqdorni kamaytirish choralari: Portlash-yonish xavfi bor, kimyo, neft-kimyo va neft-gazni qayta ishlash korxonalari uchun portlash xavfsizligining umumiy qoidalari. Texnologik tizimlar uchun portlash xavfsizligini maksimal kamaytirish choralari. Boshqaruv tizimining texnologik tavsifi va elektr qurilmalarining o'rnatilishi.
Ishlab chiqarishning sanitariyasi va gigienasi me’yorlari, mazmuni: Mehnat gigienasi va ishlab chiqarish sanitariyasi, iqlim ko'rsatkichlari va inson salomatligiga ta'siri. Ishlab chiqarish mikroiqlimining gigiyenik me'yorlari va mo'tadil iqlim sharoitini yaratish.
Ishlab chiqarish jarayonlarida zararli omillar va ulardan himoyalanish tadbirlari: Ishlab chiqarish changi va uning insonga ta'siri. Zaharli gazlar va ularning ta'sir turlari va inson organizmiga ta'siri. Zaharli moddalarga yo'l qo'yilgan miqdorlar me'yori. Ishlab chiqarish korxonalarini shamolalatish turlari va usullari.
Yengil alangalanuvchi va yoqilg’i suyuqliklar bilan foydalanish xavfsizlik qoidalari: Yonuvchan suyuqliklar bilan ishlashda xavfsizlik qoidalari. Ularning xossalari, xavfliligi, yonish mexanizmi va olovdan himoyalanish choralari.
Ishqoriy yer metallaridan (natriy, kaliy) foydalanish xavfsizlik qoidalari: Natriy va kaliy elementlarining xossalari, reaktivligi va ishlatilishi bilan bog'liq xavfsizlik qoidalari. Ularning tuzilishi, ishlatilishi va saqlanishi.
Vodorod peroksid brikmalari bilan foydalanish xavfsizlik qoidalari: Vodorod peroksidning xossalari, tuzilishi, reaktivligi va ishlatilishi bilan bog'liq xavfsizlik qoidalari. Uni oksidlovchi sifatida qo'llash va xavfli holatlar.
Xlor va uning brikmalar bilan foydalanish xavfsizlik qoidalari: Xlorning ishlab chiqarish, saqlash, transportda tashish va undan foydalanishda xavfsizlik talablari. Uni ishlatishdagi asosiy xavflar va himoya choralari.
Suyultirilgan gazlar va sovutuvchi aralashmalar bilan foydalanish xavfsizlik qoidalari: Suyultirilgan gazlar va sovutuvchi aralashmalarning xossalari, ishlatilishi va xavfsizlik qoidalari. Omborlarni saqlash va ulardan foydalanishda xavfsizlik choralari.
Gaz ballonlari va ulardan foydalanishda xavfsizlik choralari: Gaz ta'minoti tizimlari va korxonalarda gaz quvurlariga qo'yiladigan xavfsizlik talablari. Gazdan foydalanishda asosiy tushunchalar va xavfsizlik tadbirlari.
Zararli moddalari bilan foydalanish xavfsizlik qoidalari: Ishlab chiqarish jarayonida zararli va xavfli omillarni bilish, ulardan himoyalanish tadbirlari. O'n sakkiz yoshga to'lmagan shaxslarning mehnatidan foydalanishning taqiqlanishi va mehnat muhofazasi bo'yicha tadbirlar.
Bosim ostida ishlatiladigan sig’im, qurilma, qozon, quvur va boshqa trubalarning sinflanishi: Bosim ostida ishlatiladigan idishlar, ularning sinflanishi, ishdan chiqish sabablari, ularni tayyorlash va ishlatishdagi xavfsizlik qoidalari va davlat nazorati.
Yoritish va uni me’yorlari: Yorug'likning asosiy tavsiflari va o'lchov birliklari. Yoritilganlik va uning turlari. Tabiiy va sun'iy yoritilganlikni me'yorlash va hisoblash usullari.