Учебно- методический комплекс по предмету культурология
Ushbu o'quv-metodik qo'llanma «Kulturologiya» fanidan bakalavrlar uchun mo'ljallangan bo'lib, jahon va o'zbek madaniyatining eng muhim bosqichlarini, turli xalqlarning madaniy xususiyatlarini, ularning tarixiy va ma'naviy salohiyatini o'rganishga qaratilgan. Qo'llanmada madaniyatning mohiyati, funksiyalari, turlari va rivojlanish bosqichlari atroflicha tahlil qilinadi. Shuningdek, qadimgi dunyodan tortib hozirgi zamonlargacha bo'lgan turli madaniyatlar, ularning o'ziga xos jihatlari, ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy sharoitlarning madaniyat rivojiga ta'siri yoritilgan. Kitobda madaniyatshunoslikning nazariy asoslari, tadqiqot usullari, falsafiy va sotsiologik yondashuvlari hamda zamonaviy madaniyat muammolari, jumladan, ommaviy va elitar madaniyatning farqlari ham tushuntiriladi. Qo'llanma talabalarga madaniyatshunoslik fanini chuqur o'zlashtirish, mustaqil fikrlash qobiliyatini rivojlantirish va jahon madaniyatiga oid keng qamrovli bilimga ega bo'lishlariga yordam beradi.
Asosiy mavzular
- Kulturologiyaning predmeti, tuzilishi va zamonaviy kulturologiya bilimlarining tarkibi. Asosiy tushunchalar: Ushbu mavzu madaniyatshunoslik fanining predmeti, uning vazifalari va zamonaviy madaniyatshunoslik haqidagi bilimlarning tuzilishi hamda asosiy tushunchalarni ochib beradi. Madaniyatning mohiyati, turlari va sivilizatsiyalar bilan aloqasi, shuningdek, madaniy taraqqiyotning muhim qonuniyatlari haqida ma'lumot beriladi.
- Tabiat va madaniyat. Madaniyat va sivilizatsiya: Mavzu madaniyat va tabiat o'rtasidagi aloqadorlikni, madaniyatning paydo bo'lishi va rivojlanishida tabiatning rolini ko'rib chiqadi. Shuningdek, madaniyat va sivilizatsiya tushunchalari, ularning o'zaro munosabatlari hamda farqlari tahlil qilinadi.
- Madaniyatning asosiy turlari va tipologiyasi: Ushbu mavzu madaniyatning turli tasniflari, jumladan, elitar, ommaviy va xalq madaniyati kabi shakllarini, shuningdek, madaniyatning asosiy funksiyalarini o'rganadi. Turli xalqlar va sivilizatsiyalar madaniyatining o'ziga xos xususiyatlari va tipologiyasi ko'rib chiqiladi.
- Mifologik va siklik madaniyat paradigmalari: Mavzu mifologiya va ritualning madaniyatdagi o'rni, mifologik tasavvurlar va dunyoqarashning shakllanishi, shuningdek, madaniyatning siklik xususiyatlari va uning rivojlanish bosqichlarini tahlil qiladi.
- Qadimgi Sharq madaniyatlari (Misr, Xitoy, Hindiston, Mesopotamiya): Ushbu mavzu qadimgi Misr, Xitoy, Hindiston va Mesopotamiya kabi qadimiy sivilizatsiyalar madaniyatini, ularning ijtimoiy-siyosiy tuzilishi, diniy, falsafiy qarashlari, san'at va ilm-fani, yozuvi va boshqa moddiy va ma'naviy yutuqlarini o'rganadi.
- Antik madaniyat (Qadimgi Yunoniston va Rim): Mavzu antik Yunoniston va Rim madaniyatini, ularning jahon sivilizatsiyasiga qo'shgan hissasi, falsafasi, san'ati, siyosati va ijtimoiy hayotini tadqiq etadi. Shuningdek, antik va Sharq madaniyatining o'zaro ta'siri ham ko'rib chiqiladi.
- O'rta asr madaniyati va Yangi davr madaniyatiga o'tish sharoitlari: Ushbu mavzu o'rta asr Yevropa va Markaziy Osiyo madaniyatini, feodal jamiyatning ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy va madaniy xususiyatlarini, shuningdek, Uyg'onish davrining madaniy yangilanishlariga olib kelgan omillarni o'rganadi.
- Rossiya madaniyati va O'zbekistonning milliy madaniyati: Mavzu Rossiya madaniyatining rivojlanish bosqichlari, milliy o'ziga xosligi hamda O'zbekistonning jahon madaniyatiga qo'shgan hissasi, milliy mustaqillik va madaniy taraqqiyot masalalarini ko'rib chiqadi.
- Zamonaviy madaniyat muammolari (ommaviy madaniyat): Ushbu mavzu zamonaviy dunyoda ommaviy madaniyatning paydo bo'lishi, uning ijtimoiy-iqtisodiy asoslari, ijtimoiy funksiyalari, falsafiy jihatlari va elitar madaniyat bilan taqqoslanishini tahlil qiladi. Shuningdek, postmodernizm, globallashuv kabi zamonaviy madaniy hodisalar ham ko'rib chiqiladi.