Mutaxassislikka kirish o'quv qo'llanmasi

Ushbu o'quv-uslubiy qo'llanma farmatsevtikaga oid ko'pgina ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Unda dori vositalari va farmatsevtika faoliyati, farmatsevtika tarmog'ini boshqarish tizimi, rivojlanish istiqbollari, dori vositalarini ishlab chiqarishda ishlatiladigan me'yoriy hujjatlar, qattiq va yumshoq dori shakllari, ularni tayyorlashda ishlatiladigan yordamchi moddalar haqida umumiy tushunchalar keltirilgan. Har bir mavzu oxirida talabalar bilimini tekshirish uchun savollar va test topshiriqlari berilgan. Qo'llanma rasmlar va jadvallar bilan boyitilgan. Kitobda "Mutaxassislikka kirish" fani ixtisoslik fani hisoblanib, 1-semestrda o'qitiladi. O'quv fani sifatidagi ahamiyati, talabalarda mutaxassislik mahoratini mukammal shakllantirish, ularda sanoat miqyosida ishlab chiqariladigan tayyor dori vositalari to'g'risida umumiy ko'nikmalar hosil qilishdan iborat. "Sanoat farmatsiyasiga kirish" fanining o'quv fani sifatidagi vazifasi, mutaxassislik mahoratini egallash, dori vositalarini ishlab chiqarish texnologiyasi bo'yicha olingan umumiy ko'nikmalarni hosil qilish, saqlash sharoitlarini belgilash va turg'unligini ta'minlashdan iborat.

Asosiy mavzular

Kirish: Ushbu o'quv-uslubiy qo'llanma farmatsevtikaga oid ko'pgina ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Unda dori vositalari va farmatsevtika faoliyati, farmatsevtika tarmog'ini boshqarish tizimi, rivojlanish istiqbollari, dori vositalarini ishlab chiqarishda ishlatiladigan me'yoriy hujjatlar, qattiq va yumshoq dori shakllari, ularni tayyorlashda ishlatiladigan yordamchi moddalar haqida umumiy tushunchalar keltirilgan. Har bir mavzu oxirida talabalar bilimini tekshirish uchun savollar va test topshiriqlari berilgan. Qo'llanma rasmlar va jadvallar bilan boyitilgan.
Dori vositalari va farmasevtika faoliyati: Farmatsevtika faoliyatining yo'nalishlari quyidagilardan iborat: dori vositalarini va tibbiy buyumlarni yaratish bo'yicha ilmiy-tadqiqot ishlari; dori vositalarini va tibbiy buyumlarni ishlab chiqarish; dori vositalarining va tibbiy buyumlarning sifatini nazorat qilish; dori vositalarini va tibbiy buyumlarni ulgurji realizatsiya qilish; dori vositalarini va tibbiy buyumlarni chakana realizatsiya qilish; dori vositalarini va tibbiy buyumlarni tayyorlash; dorivor o'simlik xom ashyosini qadoqlash va ulgurji realizatsiya qilish.
TDV larni ishlab chiqarishda ishlatiladigan MX: Dori vositalarini korxona sharoitida ishlab chiqarish uchun quyidagi me'yoriy hujjatlar kerak bo'ladi: Farmakopeyalar, Tashkilot farmakopeya maqolalari (TFM), farmakopeya maqolalari (FM), vaqtincha farmakopeya maqolasi (VFM), sanoat reglamenti (SR) va boshqa tegishli hujjatlar. Bu standartlar taklif etilayotgan dori vositasining mualliflari, laboratoriya va korxonaning texnik bo'limi xodimlari ishtirokida tuziladi. Standartlarda dori vositasining sifati va miqdor ko'rsatkichlaridan tashqi ko'rinishi, chinligi, tozaligi, miqdoriy taxlil usuli, qadoqlanishi, saqlanishi va farmakologik ta'siri keltirilgan bo'ladi.
Qattiq va yumshoq dori shakllari: Qattiq dori shakllari: tabletka, kukun, granula, kapsula, draje, shamchalar. Yumshoq dori shakllari: surtma, liniment, pasta, krem, gel.
TDV larni ishlab chiqarishda ishlatiladigan yordamchi moddalar: Yordamchi moddalar dori moddasining xossalarini yaxshilash, ta'sirini uzaytirish, dori shaklini shakllantirish uchun ishlatiladi. Ular to'ldiruvchi, bog'lovchi, g'ovaklovchi, sirpantiruvchi, moylovchi, rang beruvchi va boshqa turlarga bo'linadi.
Suyuq va in'eksion dori shakllari: Suyuq dorilar: eritma, suspenziya, emulsiyalar, qiyomlar, aerozollar. Ularning afzalliklari: tez ta'sir etishi, noxush hid va mazasini niqoblashi, qulayligi. Kamchiliklari: saqlash muddatining qisqaligi, mikroorganizmlar uchun qulay muhit hosil qilishi. In'eksion dorilar: steril holatda, aniq dozada, tez ta'sir etishi bilan ajralib turadi. Kamchiligi: malakali tibbiyot xodimi talab qilishi, yuqori narxi.
Fitopreparatlar va aerozollar: Fitopreparatlar - dorivor o'simliklardan olingan preparatlar. Aerozollar - mayda suyuq tomchi yoki qattiq zarrachalarining gazsimon muhitda bir xil tarqalgan dispers tizimdir. Aerozollarning afzalliklari: ishlatish qulayligi, gigienikligi, tez ta'sir etishi, kam dori moddasini sarflash.
Organopreparatlar, geriatriya va bolalar amaliyotida qo'llaniladigan dori vositalari: Organopreparatlar - tirik organizm organ va to'qimalaridan olingan preparatlar. Geriatriya - qarish mexanizmlarini o'rganish va keksalikdagi kasalliklarni davolash sohasi. Bolalar dorilari - bolalar organizmining yoshiga xos fiziologik, psixologik, biokimyoviy xususiyatlaridan kelib chiqqan holda yaratilgan dori vositalaridir. Ularning dozalash va qo'llash usullari alohida ahamiyatga ega.
Yangi dori turlarini rivojlanish istiqbollari: Ta'siri uzaytirilgan dori turlarini yaratish asosiy vazifalardan biri hisoblanadi. Bu esa dorilarni tanada uzoq vaqt ushlab turish, terapevtik ta'sirini oshirish va noxush ta'sirlarni kamaytirishga qaratilgan. Bunga polimer dorivor pardalar, magnitli dorilar, liposomal dorilar va boshqalar kiradi.
Biologik faol qo'shimchalar: Biologik faol qo'shimchalar (BFQ) - bu tabiiy yoki o'ziga o'xshash biologik faol moddalar qo'shimchalari bo'lib, bevosita ovqatga yoki uning tartibini boyitish uchun qo'shiladigan moddalar kompleksidir. BFQlar turli funksional holatlarda organizmga yordam beradi, lekin ular tibbiy dorilar emas.
Adabiyotlar ro'yxati: Kitobda foydalanilgan ilmiy-texnik adabiyotlar, qonun hujjatlari va internet manbalari ro'yxati keltirilgan.
Mundarija: Kitobning mavzulari va ularning sahifalari keltirilgan.