N(O, S)-сақлаган баъзи гетероҳалқали моно- ва дикарбон кислоталар қатори амидларининг синтези
Ushbu avtoreferat N (O, S)-saqlovchi geterotsiklik uglerod kislotalarining mono- va dikarboksil kislota amidlari sintezini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda ushbu birikmalarni olishning turli usullari (termik, mikroto'lqinli, ultratovushli, katalitik), ularning fizik-kimyoviy xossalari va ba'zi hollarda biologik faolligi o'rganilgan. Xususan, turli xil geterotsiklik tizimlarni o'z ichiga olgan yangi amidlar sintez qilingan va ularning tuzilishi zamonaviy spektroskopik usullar yordamida tasdiqlangan. Shuningdek, ushbu birikmalarning ayrimlari qishloq xo'jaligi va tibbiyot sohalarida qo'llash uchun istiqbolli ekanligi ko'rsatilgan.
Asosiy mavzular
- Geterotsiklik kislotalar amidlari sintezi usullari: Ushbu qismda N-, O-, S-saqlovchi geterotsikllar asosidagi mono- va dikarboksil kislotalarning amidlari sintezining turli usullari (termik, mikroto'lqinli, ultratovushli va katalitik) qiyosiy o'rganilgan. Har bir usulning afzalliklari, kamchiliklari va optimal sharoitlari ko'rsatilgan. Kislotalarni faollashtirish uchun turli katalizatorlar (bor kislotasi, mis (I) xloridi, TEOS) qo'llanilgan.
- Yangi geterotsiklik amidlarning sintezi va tadqiqi: Ushbu qismda tadqiqotchi tomonidan amalga oshirilgan ilmiy izlanishlar natijalari, sintez qilingan yangi amidlar va ularning fizik-kimyoviy xossalari (spektroskopik ma'lumotlar) keltirilgan. Xususan, imidazoli, benzoksazol, ditioalan, piridin va sitizin halqalarini o'z ichiga olgan kislotalarning go'moveratrilamin bilan amidlanishi natijasida olingan birikmalar haqida ma'lumot berilgan.
- Amidsiz birikmalarning biologik faolligi: Tadqiqot natijasida sintez qilingan ayrim amidlarning (ayniqsa, Staphylococcus aureus va Escherichia coli bakteriyalariga qarshi) antibakterial faolligi o'rganilgan. Shuningdek, dipikolin va xinolin kislotalaridan olingan amidlarning metal ionlarini aniqlashdagi qo'llanilishi haqida ma'lumot berilgan.