Injenerlik geodeziyasi

Ushbu o'quv-uslubiy majmua 'Injenerlik geodeziyasi' fanidan tayyorlangan bo'lib, unda talabalarga geodeziya fani, uning maqsadi va vazifalari, yerning shakli va o'lchamlari, geodezik koordinatalar sistemalari, geodeziya tarixidan ma'lumotlar, geodeziyaning boshqa fanlar bilan bog'liqligi, yer egriligining ta'siri, geodezik o'lchash usullari va ulardagi xatolar, burchak va masofalarni o'lchash, nivelirlash, taxeometrik va menzula s'yomkalari, injenerlik geodeziyasining qurilishdagi ahamiyati kabi keng qamrovli mavzular chuqur yoritilgan. Kitobda shuningdek, nazorat savollari, lug'at va mustaqil ishlar uchun tavsiya etiladigan mavzular ham keltirilgan.

Asosiy mavzular

Geodeziya to'g'risida umumiy ma'lumot: Geodeziya fani va uning vazifasi hamda xalq xo'jaligidagi ahamiyati, yerning shakli va o'lchamlari, geodeziyada qo'llaniladigan koordinatalar sistemasi, yer yuzasidagi nuqtaning absolyut va nisbiy balandliklari, yer egriligini gorizontal va vertikal masofalarni aniqlashga ta'siri haqida ma'lumotlar berilgan.
Proyeksiyalar. Yer o'lchashlarga ta'siri: Yer yuzasining shakli va o'lchamlari, geoid va ellipsod tushunchalari, yerning egriligining gorizontal masofaga ta'siri haqida ma'lumotlar berilgan.
Geodeziyada qo'llaniladigan koordinatalar sistemasi: Tekislikdagi va fazoviy koordinatalar sistemalari, geodezik koordinatalar sistemasi hamda Gauss-Kryuger koordinatalari haqida ma'lumotlar berilgan.
Joydagi chiziqlarni orientirlash: Azimutlar, direksion burchaklar va rumblar, ularning turlari va qo'llanilishi, azimut va rumbning o'zaro bog'liqligi, meridianlarning yaqinlashish burchagi haqida ma'lumotlar berilgan.
O'lchash xatolari to'g'risida tushunchalar: O'lchash turlari, o'lchash xatolari (sistematik, tasodifiy, qo'pol), ularni aniqlash va baholash usullari, nisbiy va o'rtacha xatoliklar haqida ma'lumotlar berilgan.
Topografik karta va planlar: Topografik karta va planlar turlari, ularning tuzilishi, masshtablar, rel'efni tasvirlash usullari, gorizontallar va ularning xossalari haqida ma'lumotlar berilgan.
Joy relefini topografik karta va planlarda tasvirlanishi: Yer yuzasini relyefini tasvirlash usullari, gorizontallar yordamida rel'efni tasvirlash, gorizontallarning xossalari haqida ma'lumotlar berilgan.
Topografik kartada o'lchash ishlari: Topografik karta va plandagi chiziqlarni, nuqtalarni, relyefni aniqlash usullari, interpolatsiya qilish, planirovka qilish, ijroiy s'yomkalar haqida ma'lumotlar berilgan.
Topografik kartada gorizontallar bilan ishlash ishlari: Gorizontallarni o'rnatish, ularning xossalari, gorizontal chuqurlikni aniqlash, gorizontal chiziqni joyga ko'chirish usullari haqida ma'lumotlar berilgan.
Joyda burchak o'lchash: Gorizontal burchakni o'lchash usullari, teodolit va uning qismlari, vertikal va gorizontal burchaklarni o'lchash, loyihaviy burchak yasash haqida ma'lumotlar berilgan.
Teodalitlar: Teodolitning tuzilishi, qismlari, ishlatilishi, sozlash va tekshirish usullari, teodolit turlari va ularning aniqligi haqida ma'lumotlar berilgan.
Gorizontal va vertikal burchak o'lchash: Gorizontal va vertikal burchaklarni o'lchash usullari, teodolit yordamida ularni aniqlash, xatolar va tuzatmalar haqida ma'lumotlar berilgan.
Joyda masofani o'lchash: Masofa o'lchash usullari, lentalar, ip, lazer diapazoni yordamida masofani o'lchash, masofa o'lchashda tuzatmalar va aniqligi haqida ma'lumotlar berilgan.
Nivellirlash usullari to'g'risida umumiy tushuncha: Nivelirlash turlari (oddiy, geometrik, trigonometrik, texnikaviy), nivelirlash usullari (oldinga, o'rtadan), nivelirlashda asbob balandligi va gorizontini aniqlash, nisbiy balandlikni hisoblash haqida ma'lumotlar berilgan.
Injenerlik geodeziyasi: Injenerlik geodeziyasining maqsadi va vazifalari, uning qismlari, injenerlik qidiruv ishlari, loyihalash, qurilish va ekspluatatsiya bosqichlarida geodezik ishlarning ahamiyati hamda avtomatlashtirilgan texnologiyalar haqida ma'lumotlar berilgan.