Ҳомиладорлада преэклампсияни эрта ташхислаш ва унинг натижаларини прогнозлаш
Ushbu doktorlik dissertatsiyasi (DSc) homiladorlikda preeklampsiya va uning natijalarini prognozlash muammosini chuqur o‘rganishga bag‘ishlangan. Tadqiqotda renin-angiotensiotenzin tizimi, endotelial disfunktsiya va estrogen retseptorlari kabi genetik omillarning roli, shuningdek, anti-angiogenik oqsillarning roli o‘rganilgan. Tadqiqot natijalari asosida O‘zbekiston sharoitida preeklampsiyani erta aniqlash, prognozlash va oldini olish bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Homiladorlarda preeklampsiyani erta tashxislash va uning natijalarini prognozlash: Tadqiqotning asosiy maqsadi homiladorlarda preeklampsiyani erta aniqlash va uning natijalarini prognozlash uchun genetik va biomolekulyar omillarning rolini o‘rganishdan iborat. Tadqiqotda renin-angiotensiotenzin tizimi, endotelial disfunktsiya va estrogen retseptorlari genlarining polimorf variantlari, shuningdek, sFlt1 oqsili ahamiyati baholangan.
- Renin-angiotenzin tizimi genlari polimorfizmi va preeklampsiyaning rivojlanishi: Ushbu qismda AGT, AGTR1, AGTR2 genlarining polimorf variantlari va ularning preeklampsiyaning rivojlanish xavfi hamda og‘irligi bilan bog‘liqligi o‘rganilgan. Tadqiqot natijalari ushbu genlar variantlarining preeklampsiyaga moyillikni oshirishini ko‘rsatgan.
- Endotelial disfunktsiya genlari va preeklampsiyaning rivojlanishi: NOS3 va eNOS genlarining polimorf variantlari preeklampsiyaning rivojlanish mexanizmidagi roli tadqiq qilingan. Tadqiqot natijalari NOS3 genining C-786T polimorfizmiga ega bo‘lgan ayollarda kasallik rivojlanish xavfi oshishini ko‘rsatgan.
- Estrogen retseptori ESR1 geni va preeklampsiyaning patogenezi: Ushbu qismda ESR1 genining polimorf variantlari va ularning preeklampsiyaning patogenezidagi roli o‘rganilgan. Tadqiqot natijalari ESR1 genining preeklampsiyaning rivojlanishida mustaqil rol o‘ynamasligini ko‘rsatgan.
- Antiangiogenik faktor sFlt1 ning diagnostik va prognostik roli: Tadqiqotda sFlt1 oqsili darajasining preeklampsiyani aniqlash va prognozlashdagi ahamiyati baholangan. Natijalar sFlt1 darajasining kasallikning og‘irligi bilan bog‘liqligini va uning prognoz uchun muhimligini ko‘rsatgan.