Жанубий Ўзбекистон дарё ҳавзалари ландшафтларининг функционал-динамик боғлиқлиги ҳамда уларни ландшафт-экологик районлаштириш
Ushbu dissertatsiya oʻzbekiston janubidagi daryo havzalarining landshaftlari oʻrtasidagi funksional-dinamik bogʻliqlikni va ularning landshaft-ekologik rayonlashtirilishini oʻrganishga bagʻishlangan. Tadqiqotda ushbu hududlarning landshaft xususiyatlari, ularning rivojlanish omillari, mikroregional differensiatsiyalashuvi hamda landshaft-ekologik vaziyatni optimallashtirish boʻyicha geografik asoslar ishlab chiqilgan. Zamonaviy GIS texnologiyalari va masofaviy zondlash usullaridan foydalangan holda, hududning kompleks geologik-geografik va ekologik holati tahlil qilingan. Tadqiqot natijasida landshaft-ekologik rayonlar aniqlanib, ularning tavsiflari berilgan hamda atrof-muhitni muhofaza qilish va landshaftlarni boshqarish boʻyicha tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Jannubiy Oʻzbekiston daryo havzalarining landshaftlari oʻrtasidagi funksional-dinamik bogʻliqlikni oʻrganish: Dissertatsiyada janubiy Oʻzbekiston daryo havzalarining landshaftlari yagona funksional-dinamik tizim sifatida koʻrib chiqilgan. Ushbu havzalarining hududiy joylashuv qonuniyatlari haritalash usuli bilan aks ettirilgan. Tadqiqotda paragenetik landshaft komplekslarining oʻrtacha masshtabli xaritalari tuzilgan.
- Landshaft-ekologik vaziyatni optimallashtirish va rayonlashtirish: Tadqiqotda landshaft-ekologik vaziyatni optimallashtirish boʻyicha geografik asoslar ishlab chiqilgan. GIS texnologiyalari yordamida qurgʻoqchil hududlardagi elementlar migratsiyasi va geosistemalardagi funksional-dinamik jarayonlar aniqlangan. Landshaft-ekologik vaziyat 5 darajada baholanib, 19 ta landshaft-ekologik rayon ajratilgan.
- Ekologik vaziyatning inson salomatligiga taʼsiri: Kimyoviy va texnogen chiqindilarning inson salomatligiga taʼsirini baholash asosida tibbiy profilaktik tadbirlar aniqlangan va ifloslanishni kamaytirish boʻyicha tavsiyalar ishlab chiqilgan.